zaterdag 31 maart 2018

Boeken in maart


Van A passage to India van E.M. Forster ken ik de titel al lang. Nooit verder naar gekeken. Op advies van mijn vriendin de 330 dicht bedrukte pagina's gelezen. Een boek met een lange inleiding en twee bijlages. Ik houd er wel van zo bij de hand te worden genomen met achtergronden en uitleg bij het boek uit 1924.

Het is een gevoelig boek vol humor; een boek met oog voor detail; een boek dat meer doet om verhulde stereotypen, koloniaal superioriteitsgevoel en racisme bloot te leggen dan doorgaans in Nederlandse discussies over racisme gebeurt.

Maar het gaat vooral over vriendschap en de misverstanden die deze in de weg kunnen staan. Hier tussen het Engelse schoolhoofd Cyril Fielding en de Indiaas islamitische arts Dr. Aziz van het plaatselijke ziekenhuis. De vriendschap loopt door de verwikkelingen een deuk op en wordt pas weer hersteld als beide in een vreemde omgeving zijn.

Dat het ook over politiek gaat, maakt het lezen voor mij wel plezieriger. “Er is maar een antwoord op een gesprek van dit soort: 'Engeland heeft India voor háár belang,'” zegt de vertelstem. “We zijn hier niet om aardig te doen! (…) We zijn hier om recht te doen en de vrede te bewaren,” aldus het hoofd van de politie, nogal ironisch in het licht van het verhaal.

Uitspraken als van Rony Heaslop, de bestuursambtenaar, blijven me naïef verbazen: “Incident na incident, allemaal door propaganda, maar we kunnen niet de hand leggen op waar de verbanden liggen. Hoe langer men hier leeft, hoe meer men begrijpt dat alles samenhangt. Mijn persoonlijke mening is dat het de Joden zijn.” Zo zit je in het India van een eeuw geleden en kom je in de hogere Britse klasse naast hoogmoed, racisme ook nog antisemitisme tegen.

***

De bespreking van Dood door eigen vuur van Charles Sanders schreef ik voor Ravage Webzine. Het is het verhaal van politieke en bestuurlijke blunders van Defensie rond de dramatische gebeurtenissen in Ossendrecht en Mali verteld door ooggetuigen, vijf commando’s en hun advocaat.

Als je militairen op missie stuurt dan moet je er voor zorgen dat ze veilig kunnen worden ingezet. Als je militairen laat oefenen, zorg er dan voor dat het zo veilig mogelijk gebeurt. Doe je dat niet dan ben je een werkgever met te weinig hart voor je personeel.

Een dergelijk standpunt moet leiden tot de vraag over prioriteiten, want niet alles kan. Ligt de nadruk bij Defensie op de aanschaf van peperdure luchtverdedigings- en commandofregatten (LCF), onderzeeboten en Joint Strike Fighters (F-35), of bij een goede uitrusting van militairen in het veld? Is elke militaire uitzending wel gewenst of moet Nederland meer selecteren?

Het zijn gedachten die bij mij opkomen tijdens het lezen van het boek Dood door eigen vuur; de persoonlijke verhalen van commando’s en rode baretten bij het defensiedrama. In het boek worden deze vragen echter begraven onder de terugkerende opmerking dat het leger kapot is bezuinigd.

De hele bespreking lees je terug op Broekstukken

***

To kill a mockingbird van Harper Lee gaat over de vogel die mooi zingt en zoveel leidjes kent en niemand kwaad doet. Een vogel waarop je dus niet mag schieten. In figuurlijke zin gebeurt het wel.

Het boek is begin jaren zestig gepubliceerd en gaat over een rechtszaak tegen een zwarte man in het Alabama van halverwege de jaren dertig. De man wordt aangeklaagd en veroordeeld voor een verkrachting die hij overduidelijk niet op zijn geweten heeft.

Maar het gaat ook over 'n vrijgevochten meisje dat niet wil doen wat van haar verwacht wordt: voorkomend door het leven gaan. De burgerrechten beweging in het Zuiden bestaat tijdens het schrijven al, maar de tweede feministische in nog niet losgebarsten. Harper Lee voelt blijkbaar aan wat er nog meer in de lucht hangt en zet Scout Finch neer als vrouwelijk rolmodel met daarnaast een aantal oudere vrouwen (zowel in een positieve als negatieve rol). Veel scholieren zullen er hun voordeel mee gedaan hebben bij het lezen van het boek als schoolliteratuur.

Advocaat en vader Finch is overigens wel een heel perfecte man in het boek. Maar dat hij in een eerder – en toch ruim een halve eeuw later uitgegeven – boek, waar hij een jaar of vijftien ouder is, blijkt banden met de Klu Klux Klan te onderhouden verontrust door het contrast des te meer. Wel mooi om te lezen dat Harper in dat boek haar feminisme wel overeind wist te houden. Maar Go Set a Watchman moet ik nog lezen.

De belangrijkste les die Scout van haar vader in To Kill a Mockingbird kreeg was om in de schoenen van een ander te stappen bijvoorbeeld bij een conflict of onbegrip. Dat leidde niet alleen tot ongemakkelijke observaties, maar ook tot mooie situaties. 

***

Gezien de feiten van Griet op de Beek is een boekje voor een paar uur en leest lekker weg. Grote literatuur is het niet. Het behandelt de vraag: doe je wel met je leven wat je wilt en je hebt altijd een keus om voor het volle leven te gaan ook al zeggen de feiten dat je die niet hebt.

Na de korte duik in het boek, dat voelt als een schuimbad, blijf ik met de vraag achter waarom ik dat niet doe; die keuze maken. Dan blijken die feiten toch sterker dan de wens en beperken ze wel degelijk de mogelijkheden. Het zo gemakkelijk opschrijven is de kunst niet.

Dat de karakters uit het boek zo dun zijn als wand van een schuimbel, dat een toeristen visum voor een Afrikaanse man niet evident is, dat nuance ontbreekt, het deert me niet. Hoeveel van de 600.000 lezers zullen er mee zitten dat het geen Kunst is? 

Hoeveel van die lezers vragen zich ooit af wat het sluiten van de grenzen doet met mensen (aan de andere kant). Allen die dat wel gaan doen is de welkome opbrengst van het boekenweekgeschenk. Bovendien ben ik er plezierig een paar uur mee zoet geweest.

***

De Muur van Jean-Paul Sartre bevat vijf novellen. Sartre zelf noemde het vijf kleine tragische of komische nederlagen. De eerste is het titelverhaal. Hier staat de muur voor het einde van het leven, de muur waartegen Spanje strijders worden gefusilleerd. Ook als de hoofdpersoon het vuurpeloton ontloopt heeft de muur zijn leven weggenomen.

In het tweede verhaal De Kamer staat er een muur tussen normaal en psychiatrisch gestoord. Tussen de gestoorde man en zijn niet loslatende vrouw. Die muur staat ook tussen die echtgenote en haar ouders, die beter voor haar willen.

Het derde verhaal Herostratos gaat over een man die een muur tussen hem en de rest van wereld heeft gezet. Hij wil moorden en vernielen, maar geeft zich uiteindelijk toch over door een WC-deur open te doen.

In het vierde verhaal Intimiteit gaat het over de muren tussen en om een relatie, waardoor ontsnappen moeilijk of zelfs onmogelijk wordt.


In het vijfde verhaal De jeugd van een leider ontwikkelt een jongetje zich via aanpassing, psychoanalyse, deelname aan een antisemitische knokploeg, en het besef dat hij niet is wat hij is, maar wat anderen in hem zien, zich tot de volgende patron in de fabriek van zijn vader. Hij wandelt uit een wilde jeugd naar die gevestigde positie als de man die door de muren kan lopen in Le Passe-muraille, als vanzelf.

***

The Weapon Wizards

De schrijvers van The Weapon Wizards hebben op kundige en overzichtelijke wijze informatie uit de 75-jarige geschiedenis van de Israëlische wapenindustrie opgetekend. Welhaast een lofzang, kritische noten ontbreken.

door Martin Broek

Verwacht met het boek The Weapon Wizards: How Israel Became a High-Tech Military Superpower (St. Martin's Press, 2017) geen uitgebalanceerde visie op het conflict tussen Israël en Palestina. Hier wordt de Israëlische wapenindustrie belicht vanuit de eigen positie, stevig ondersteund door de journalisten Yaakov Katz en Amir Bohot. Nergens wordt getwijfeld aan de Israëlische aanpak. De aanschaf van militaire wapens, inclusief kernbommen, zijn vanwege de omstandigheden noodzaak.

Zie ook:
Op het moment dat ik het boek bijna uit heb, ontvang ik een mailtje waarin gewezen wordt op een aangenomen resolutie binnen de mensenrechtenorganisatie van de VN, de UNHRC. In art.8 met betrekking tot de Palestijnse en andere bezette Arabische gebieden worden naties opgeroepen geen wapens te leveren aan landen waar het gevaar bestaat dat ze worden ingezet bij onwettelijk gedrag en het gevaar dat ze gebruikt kunnen worden bij mensenrechtenschendingen.

Een omslachtige manier om net niet, maar wel bijna, tot een wapenembargo op te roepen. Australië, Togo, Groot-Brittannië en de VS stemden tegen, onder andere België en Zwitserland voor. Een activiste schrijft dat dit kan bijdragen aan het verdwijnen van Israëls meest vereerde wapenindustrie, de trots uit haar 70-jarige bestaan. Over die trots gaat The Weapon Wizards.

Zie voor de hele bespreking Broekstukken of Ravage-webzine.



Ik lees met moeite, maar wel graag. Het voordeel van een boek is dat als je er in zit dat relatief lang duurt. Dat maakt het makkelijker leesbaar dan losse artikelen. Vanaf 31 januari 2018, op de laatste dag van de maand, zet ik kort (het moet het lezen zelf niet in de weg staan) op een rijtje wat ik las. Want ook bij het onthouden kan ik wel wat steun gebruiken.

woensdag 28 maart 2018

De bonen


Het opzetkastje voor de Billie was niet besteld. Nu stond er naast drie anderen één onthoofde kast. Ik haal het wel in Haarlem met de fiets op de terugtocht van het zwemmen, bedacht ik me. Het is maar een paar km om.

Vlak voor de IKEA blijft mijn freewheel mechanisme hangen. Je kan dan trappen tot je geel ziet en komt toch niet vooruit.

De IKEA ligt handig naast het station. De trein nemen moet voor vijven kunnen weet ik uit ervaring. Die is dan nog niet druk.

Als ik beneden aan de hoge trap over het spoor sta, zegt een jonge vrouw "zal ik helpen." Ik weet nog niet goed wat ik wil en twijfel. Dan komt een man die hem wel even naar boven wil dragen. En even later ook weer naar beneden. Vriendelijke mensen.

Als de trein komt spurt ik naar de fietsingang. Het perron (zo heet dat toch) is vrijwel leeg. Ik zeg tegen de conducteur dat ik weet dat je na 16.30 de trein niet in mag met de fiets en ik dus te laat ben, maar pech heb en het anders niet weet.

Hij beaamt dat te laat zijn en zegt “U mag niet mee.” “Maar de trein is bijna leeg,” reageer ik en ik kocht al een kaartje voor € 6,25 voor 7 minuten fiets in de trein. “U mag niet mee!” Ik probeer nog snel op zijn gemoed te spelen maar dat heeft hij blijkbaar niet.

“Asociale autoritaire klootzak in uniform,” scheld ik de man uit. “Ga nu maar klagen bij de vakbond over verbaalgeweld,” voeg ik er nog weinig subtiel aan toe.

Weer een vriendelijk mens leent me zijn GSM, maar ik krijg thuis niemand aan de lijn.

Wat nu? Koud en nat wachten bij de IKEA met Zweedse balletjes. Nee dus. De fiets parkeren en met de trein en de bus en de fiets later ophalen. Zou kunnen. Ik zit er doorheen en besluit te gaan steppen. Onverstandig, maar ...

Op een bruggetje over de Binnen Liede stap ik op en trap mee. Het palletje van de freewheel schiet los. Als ik nu niet terugtrap dan moet het gaan. Het lukt me tot 1½ km voor huis.

Deze week had ik toch al het gevoel er niets meer bij te kunnen hebben.

De bonen staan op het vuur. Dat duurt wel even.


Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.


woensdag 21 maart 2018

Neushoorn


Zij gaan gymen, ik stemmen. Zij zijn kinderen uit groep 1 en 2. De eerste zegt: “Mijnheer u gaat toch wel op de dieren stemmen? De witte neushoorn ...” De volgende zegt: “of voor de arme mensen.”

Het werd voor:
de stad: de nr. 2 van Bij1.
de Bestuurscommissie Adam-West: Buurtvuist
Sleepwet/WIV: Nee!

Daarna verjagen de bloemen van het groot hoefblad mijn somberheid. Een duik in de koude zee maakt dat ik me even fit voel.



Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.


woensdag 14 maart 2018

Chocolonely


Op het bankje onder aan het duin is nog plaats voor me. Naast me zitten twee vrouwen. De een vertelt de ander dat ze zich het ongans heeft gegeten aan de Tony Chocolonelies. “Ik moest de kilo's er weer afrennen,” zegt de een tegen de ander. Ik probeer niet te luisteren.
  “Het loopt goed er is een breed assortiment,” zegt ze vervolgens.
  “Ja,” beaamt de ander.
  “Hij heeft eerst een soort een marktpositie proberen te geven.” Het spijt me maar ik luister toch. Zou het over Teun van der Keuken gaan?
  Als ik onderweg naar boven ben, word ik ingehaald door de vrouw die de kilo's er afrende. De vriendinnen stappen richting Zandvoort. Ik loop naar de waterrand.


Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.


maandag 12 maart 2018

Confederatie vlag in Amsterdam


De vlag wappert al langer voor het nieuwbouwhuis met een verkoop waarde van een miljoen. Nu hangen er ook affiches achter het raam van Lijst-14, het Forum voor Democratie. Laat ik eens kijken wat wiki schrijft over de vlag:

De oorlogs- en marinevlaggen van de Geconfedereerde Staten worden nog weleens gevoerd in de Zuidelijke Verenigde Staten, vaak zonder bijkomende secessionistische (afscheidings-) bedoelingen, en worden vaak geassocieerd met de Zuidelijke of 'redneck'-cultuur. Desalniettemin wordt het tonen van de Geconfedereerde vlag niet altijd op prijs gesteld; vooral veel Afro-Amerikanen associëren de vlag met slavernij en racisme. De vlag maakt deel uit van de symboliek van verschillende racistische groeperingen, waaronder de Klu Klux Klan en de Aryan Nations

Anderen zijn van mening dat de Geconfedereerde vlag een legitieme uiting van de Zuidelijke identiteit is, en dat het voeren ervan niet per definitie een teken van racisme of secessionisme hoeft te zijn. Ook verdedigen sommigen het voeren van de vlag als een kwestie van vrijheid van meningsuiting. Om dergelijke redenen wordt de vlag dan ook weleens gebruikt door non-conformisten.”

Dat is een beschrijving die wikt en weegt, zo neutraal als mogelijk, maar als er dan ook nog een zware bus naast het huis staat met een bumpersticker met de naam van de New Yorkse zakenman Trump dan kan je een en ander beter plaatsen. Democratie krijgt een wel héél bijzondere en gekleurde betekenis. Blij dat het mijn buren niet zijn.

P.S. De Commander of Naval Operations verbiedt hem tijdens de gespannen situatie in de VS na de  politie moord in mei 2020 op de zwarte Amerikaan George Floyd (CNO says no more Confederate battle flags in public spaces and work areas). Of de vlag nog wappert in die Amsterdamse tuin?


zondag 11 maart 2018

Wegens wegwerkzaamheden: Pendelbus van Lelystad naar Enkhuizen

Ik sta de borden te lezen als een wielrenner komt aanrijden. Hij moet naar Alkmaar en wil ook via de Markerwaarddijk of Houtribdijk. Dat is de dijk die de oude Zuiderzee verdeelt in het noordelijke IJsselmeer en zuidelijke Markermeer. We mopperen wat, maar hij gaat het proberen. Ik zeg dat ik hem volg en omkeer als ik hem terug zie komen.

Bij de snackkar haal ik een broodje kroket. De wielrenner staat bij een bushokje en komt na een tijdje naar me toe: “Ik heb voor jouw ook een plaatsje op de pendelbus gereserveerd.” Ik bedank hem vriendelijk.

Inmiddels zijn we met zijn drieën. Een vrouw met vouwfiets wil naar Medemblik. Het blijkt goed geregeld. Een busje komt al snel met ruimte voor fietsen en passagiers. De chauffeur vertelt hoe hij op Omroep Flevoland kwam om het verhaal te doen. Hij rijdt voorbij de werkzaamheden en zet ons halverwege de dijk bij de Trintelhaven af.

De dijk is tot 1 juli 2019 afgesloten en dit jaar wel even geopend tijdens de zomer maanden juli en augustus. Meer informatie kan je vinden op http://www.rws.nl/versterkinghoutribdijk

zaterdag 10 maart 2018

Ze zijn er weer


“Mooi hé mijnheer,” zegt een fotograaf met statief.

Ik reageer wat zuinigjes, “Nou mooi,” en bedenk me pas het volgende moment dat ik had moeten zeggen: “Niet mooi, maar een noodzakelijk kwaad, dit deel van de marine.”


Zoiets heb ik dit jaar al een paar keer ingebracht als iemand het afschaffen van de Nederlandse mijnenjagers verwerkte in een bijdrage om te besparen op Defensie.

Er liggen naar schatting nog tienduizenden mijnen en bommen uit de Tweede Wereldoorlog voor onze kust. “Deze explosieven vormen nog altijd een gevaar voor onder andere vissers,” lees ik in het Noord Hollandsdagblad. Afgelopen maand werd er zelfs een Duitse mijn uit de Tweede Wereldoorlog opgebaggerd in het IJ.

Deze mijn wordt op 4 april (5 april als het weer dit uitwijken noodzakelijk maakt) vervoerd naar het IJsselmeer en daar tot ontploffing gebracht. (Zie ook artikel Defensiekrant.)

Er is altijd een Nederlandse mijnenjager ingedeeld in het permanenten NAVO-mijnbestrijdingsverband Standing NATO Maritime Counter Measures Group. Dat NAVO scheepsverband is het dat in Amsterdam aan de kade ligt. De schepen:

Zr. Ms. Mercuur, torpedowerkschip, (A-900)
HMS Cattistock, mijnenjager, (M-31)
HN0MS Otra, mijnenveger, (M351)
Zr. Ms. Zierikzee, mijnenjager, (M-862)
HMS Pembroke, mijnenjager, (M-1063)

woensdag 7 maart 2018

Lomperiken


Het ijs ligt er nog, maar je kan er niet meer op. De leeuweriken komen weer snel om hoog in de lucht te zingen.

De wegen zijn smal. Als je met je groep snel wilt en je moet je aanpassen aan tragere fietsers dan ga je zelf ook trager en kan je niet meer wat je wilde.

Dat alles naast elkaar kan bestaan is dan ook een liberale leugen. Maar de zon schijnt fijn, de wind is luw en het is lekker warm. Zo!


Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.