vrijdag 31 augustus 2018

Boeken in augustus

Nocturnes; five stories of Music and Nightfall van Kazuo Ishiguro bevat verhalen waarin muziek een rol speelt. Een nocturne is een muzikale compositie die geïnspireerd is op de sfeer van de nacht, een romantisch of dromerig geheel. Deze definitie vat alle vijf verhalen samen. Naast muziek spelen bijzondere verhoudingen tussen mensen er een rol. Terloops is tussen de verhalen een verband doordat musici, plaatsen of personen elders opduiken.

Onderhoudend is het boek; verhalen voor tijdens het reizen. Er was maar een verhaal dat me echt aansprak. De virtuoze saxofonist uit het titelverhaal breekt niet door. Hij is lelijk – niet sexy lelijk – , maar mislukkeling lelijk. Hij krijgt een facelift door een gerenommeerd plastisch chirurg cadeau van de nieuwe man van zijn ex. Tijdens de genezing is er alle kans om meer van zijn toekomst te maken. Maar onder het masker is niet zijn persoon veranderd. Hij faalt in deze nocturne weer, de facelift doet er niet toe.

****

China and Russia; the new rapprochement door Alexander Lukin wil ik in combinatie bespreken met een boek dat gaat over de Chinese relatie met India. Hier dus slechts een korte signalering van een boek dat pleit voor een multilaterale wereld en tegen een unipolaire door de VS gedomineerde. Rusland moet volgens de schrijver geen bijwagen worden van de Europese Unie en meer wilde Brussel Moskou na de Koude Oorlog niet bieden. Het versterken van de relaties met de Chinese buurman is voor Rusland een betere optie.

Lukin, expert internationale relaties met ervaring in wetenschap, politiek en diplomatie begrijpt dat China de noorderbuur economisch inmiddels overvleugelt, maar “Rusland is nog steeds belangrijker dan China als het gaat om militaire macht en wereldwijde invloed. (Niet in het minst omdat China geen haast heeft om haar economische macht te vertalen in dure buitenlandse politiek en militaire acties).”

Lukin stelt ook dat: “Alle dreigingsanalyses met betrekking tot China zijn er erop gebaseerd op een West-centristische aanname dat China (net als Rusland) politiek zo afwijkt van vredelievende democratische Westerse landen dat het van nature streeft naar dominantie en agressie.” Je kan je wat voorstellen bij zijn kritiek gezien de rol van het Westen op het wereldtoneel sinds 1990. Anderzijds laat de schrijver er geen twijfel over bestaan dat hij het morele verval van het Westen (zoals homohuwelijk, euthanasie) en de opkomende afkeer van de elite ziet als zwakte.

Het boek geeft de structuren aan waarbinnen China en Rusland van de jaren tachtig naar elkaar toe bewegen. De Euraziatische Economische Unie, de Shanghai-samenwerkingsorganisatie, BRICS, het Chinese Road and Belt initiatief en bilaterale verdragen tussen beide landen zorgen voor een steviger band. Wordt vervolgd.

***

Great short works of Leo Tolstoy zette ik op mijn verlangelijst na een aanbeveling in de Telegraph voor een van de verhalen. Ik las de aanbeveling weken nadat deze was gepubliceerd in de zomer van 2014 op een camping in Matragny (Normandië): “Do take The Death of Ivan Ilych by Leo Tolstoy. The simple story of a man facing up to his last days on earth contains much profound wisdom. It's also only 100 pages long.”

Toen ik het thuis opzocht bleek het verhaal in een bundel te staan. Vermoedelijk kreeg ik de verhalen dat jaar van Sinterklaas en sindsdien neem ik het mee op vakantie. Alleen al het verhaal Hadji Murád dat speelt in het Tsjetsjenië van halverwege de 19e eeuw maakt het boek waardevol. (Misschien moet Lukin dat nog eens lezen.)

Deze zomer las ik thuis al een verhaal: Master and Man. Het haalde me uit mijn hete Amsterdamse woning naar een Russisch bos met sneeuwvluchten. De arrenslee zie ik over besneeuwde wegen gaan. Dat ik gewoon in een blauwe IKEA-stoel zat, vergat ik. Ik zie de mannen aankomen bij een boerderij. Zelfs binnen zie ik ze zitten met thee en wodka. Ik zie waar ze stranden. Ik lees binnen die sfeer over de verhouding tussen meester en knecht. Het is een verhaal met een sterke boodschap. De meester warmt uiteindelijk de stervende knecht op en sterft zelf gelukzalig, omdat hij er nog net op tijd achterkomt dat er grotere waarden in het leven zijn dan duizenden roebels verdienen aan het kopen van bos en met winst op tijd verkopen. Dat is me te expliciet, maar dat ik meegenomen werd naar een wereld waar ik nooit was door wat letters op papier is bijzonder knap en was zeer aangenaam.

Ik pikte er hier een van de negen verhalen uit. Je kan ze allemaal bespreken. Ze zijn het waard, maar dit blog wordt toch al veel te lang. Al eerder haalde ik een verhaal uit het boek aan in een blog. Het boek gaf vier vakanties en de treinreizen kleur. Opvallend dat een woord of dertig in een conservatieve Engelse krant genoeg was om mij ruim 25 uur te laten lezen.

***

Als je bang bent dat de fantasie met je aan de haal gaat, lees dan Kukel van Joke van Leeuwen en zie dat de verbeelding nog een overtreffende trap kent. Misschien is die van jou nog wel groter, maar dat vind ik onwaarschijnlijk.

Kukel is het jongere broertje van zeven zussen die wonderschoon kunnen zingen. Hij vermoedt zelf de zoon van de Koningin te zijn en komt op Jadag (wat bij ons Koningsdag wordt genoemd) akelig dicht bij haar in de buurt. Het is het begin van een inventieve zoektocht.

Het boek is voor kinderen vanaf 9 jaar. Wel vaker trek ik me weinig aan van dit soort aanwijzingen. Het is een boek vol taal en een jongen met een eindeloze hoeveelheid verhalen in zijn hoofd laat ons ontsnappen uit de vastlegde regels hoe je te gedragen.

Ik lees met moeite, maar wel graag. Het voordeel van een boek is dat als je er in zit dat relatief lang duurt. Dat maakt het makkelijker leesbaar dan losse artikelen. Vanaf 31 januari 2018, op de laatste dag van de maand, zet ik kort (het moet het lezen zelf niet in de weg staan) op een rijtje wat ik las. Want ook bij het onthouden kan ik wel wat steun gebruiken.

Geen opmerkingen: