vrijdag 31 augustus 2018

Boeken in augustus

Nocturnes; five stories of Music and Nightfall van Kazuo Ishiguro bevat verhalen waarin muziek een rol speelt. Een nocturne is een muzikale compositie die geïnspireerd is op de sfeer van de nacht, een romantisch of dromerig geheel. Deze definitie vat alle vijf verhalen samen. Naast muziek spelen bijzondere verhoudingen tussen mensen er een rol. Terloops is tussen de verhalen een verband doordat musici, plaatsen of personen elders opduiken.

Onderhoudend is het boek; verhalen voor tijdens het reizen. Er was maar een verhaal dat me echt aansprak. De virtuoze saxofonist uit het titelverhaal breekt niet door. Hij is lelijk – niet sexy lelijk – , maar mislukkeling lelijk. Hij krijgt een facelift door een gerenommeerd plastisch chirurg cadeau van de nieuwe man van zijn ex. Tijdens de genezing is er alle kans om meer van zijn toekomst te maken. Maar onder het masker is niet zijn persoon veranderd. Hij faalt in deze nocturne weer, de facelift doet er niet toe.

****

China and Russia; the new rapprochement door Alexander Lukin wil ik in combinatie bespreken met een boek dat gaat over de Chinese relatie met India. Hier dus slechts een korte signalering van een boek dat pleit voor een multilaterale wereld en tegen een unipolaire door de VS gedomineerde. Rusland moet volgens de schrijver geen bijwagen worden van de Europese Unie en meer wilde Brussel Moskou na de Koude Oorlog niet bieden. Het versterken van de relaties met de Chinese buurman is voor Rusland een betere optie.

Lukin, expert internationale relaties met ervaring in wetenschap, politiek en diplomatie begrijpt dat China de noorderbuur economisch inmiddels overvleugelt, maar “Rusland is nog steeds belangrijker dan China als het gaat om militaire macht en wereldwijde invloed. (Niet in het minst omdat China geen haast heeft om haar economische macht te vertalen in dure buitenlandse politiek en militaire acties).”

Lukin stelt ook dat: “Alle dreigingsanalyses met betrekking tot China zijn er erop gebaseerd op een West-centristische aanname dat China (net als Rusland) politiek zo afwijkt van vredelievende democratische Westerse landen dat het van nature streeft naar dominantie en agressie.” Je kan je wat voorstellen bij zijn kritiek gezien de rol van het Westen op het wereldtoneel sinds 1990. Anderzijds laat de schrijver er geen twijfel over bestaan dat hij het morele verval van het Westen (zoals homohuwelijk, euthanasie) en de opkomende afkeer van de elite ziet als zwakte.

Het boek geeft de structuren aan waarbinnen China en Rusland van de jaren tachtig naar elkaar toe bewegen. De Euraziatische Economische Unie, de Shanghai-samenwerkingsorganisatie, BRICS, het Chinese Road and Belt initiatief en bilaterale verdragen tussen beide landen zorgen voor een steviger band. Wordt vervolgd.

***

Great short works of Leo Tolstoy zette ik op mijn verlangelijst na een aanbeveling in de Telegraph voor een van de verhalen. Ik las de aanbeveling weken nadat deze was gepubliceerd in de zomer van 2014 op een camping in Matragny (Normandië): “Do take The Death of Ivan Ilych by Leo Tolstoy. The simple story of a man facing up to his last days on earth contains much profound wisdom. It's also only 100 pages long.”

Toen ik het thuis opzocht bleek het verhaal in een bundel te staan. Vermoedelijk kreeg ik de verhalen dat jaar van Sinterklaas en sindsdien neem ik het mee op vakantie. Alleen al het verhaal Hadji Murád dat speelt in het Tsjetsjenië van halverwege de 19e eeuw maakt het boek waardevol. (Misschien moet Lukin dat nog eens lezen.)

Deze zomer las ik thuis al een verhaal: Master and Man. Het haalde me uit mijn hete Amsterdamse woning naar een Russisch bos met sneeuwvluchten. De arrenslee zie ik over besneeuwde wegen gaan. Dat ik gewoon in een blauwe IKEA-stoel zat, vergat ik. Ik zie de mannen aankomen bij een boerderij. Zelfs binnen zie ik ze zitten met thee en wodka. Ik zie waar ze stranden. Ik lees binnen die sfeer over de verhouding tussen meester en knecht. Het is een verhaal met een sterke boodschap. De meester warmt uiteindelijk de stervende knecht op en sterft zelf gelukzalig, omdat hij er nog net op tijd achterkomt dat er grotere waarden in het leven zijn dan duizenden roebels verdienen aan het kopen van bos en met winst op tijd verkopen. Dat is me te expliciet, maar dat ik meegenomen werd naar een wereld waar ik nooit was door wat letters op papier is bijzonder knap en was zeer aangenaam.

Ik pikte er hier een van de negen verhalen uit. Je kan ze allemaal bespreken. Ze zijn het waard, maar dit blog wordt toch al veel te lang. Al eerder haalde ik een verhaal uit het boek aan in een blog. Het boek gaf vier vakanties en de treinreizen kleur. Opvallend dat een woord of dertig in een conservatieve Engelse krant genoeg was om mij ruim 25 uur te laten lezen.

***

Als je bang bent dat de fantasie met je aan de haal gaat, lees dan Kukel van Joke van Leeuwen en zie dat de verbeelding nog een overtreffende trap kent. Misschien is die van jou nog wel groter, maar dat vind ik onwaarschijnlijk.

Kukel is het jongere broertje van zeven zussen die wonderschoon kunnen zingen. Hij vermoedt zelf de zoon van de Koningin te zijn en komt op Jadag (wat bij ons Koningsdag wordt genoemd) akelig dicht bij haar in de buurt. Het is het begin van een inventieve zoektocht.

Het boek is voor kinderen vanaf 9 jaar. Wel vaker trek ik me weinig aan van dit soort aanwijzingen. Het is een boek vol taal en een jongen met een eindeloze hoeveelheid verhalen in zijn hoofd laat ons ontsnappen uit de vastlegde regels hoe je te gedragen.

Ik lees met moeite, maar wel graag. Het voordeel van een boek is dat als je er in zit dat relatief lang duurt. Dat maakt het makkelijker leesbaar dan losse artikelen. Vanaf 31 januari 2018, op de laatste dag van de maand, zet ik kort (het moet het lezen zelf niet in de weg staan) op een rijtje wat ik las. Want ook bij het onthouden kan ik wel wat steun gebruiken.

woensdag 29 augustus 2018

Nattigheid



Er was geen zon: niet bij vertrek; niet onderweg. Wel wees ik twee mensen de weg nar de pont van Buitenhuizen, maakte ruzie met een auto in Spaarndam en probeerde het stof uit mijn hoofd te jagen. Als ik in zee lig dan regent het. Ik wacht tot het weer droog is en kom er weer uit. Vorig jaar na de vakantie maanden met mijn wankele karretjevan de rails geweest, dit jaar wil ik sneller terug in de vaste dienstregeling van fietsen, zwemmen en werken. Of het door dit trappen van vandaag dichterbij is gekomen?

Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.

woensdag 22 augustus 2018

7 Dwergvinvis



Tijd om op te breken. Nog een stukje op de fiets. Platen en strips worden gekocht. De King Seaways vaart uit. Op het voordek staan mensen met ORCA Wildlife op hun rug op de uitkijk naar walvissen en dolfijnen. Er waren ook twee lezingen over het zeeleven. Als we er 5 minuten op dat voordek staan komt een groep dolfijnen voorbij. Ik ga mijn zoons roepen.

We krijgen nog een dwergvinvis en een griend (grote dolfijnachtige) te zien en nog een paar groepen dolfijnen. Als er iets langs komt wordt dit harop geroepen, bijvoorbeeld: “Dolphins on eleven o'clock.” Zaak is snel te reageren om ze te
zien. Het geeft het reizen per schip nog extra glans.

De volgende morgen blijkt dat ik achter een lange rij motoren sta. Vlak voordat we van boord kunnen, gaan ze ronken en ik sta in een walm van al-dan-niet verbrande fosiele brandstoffen waar je bijna tegenaan kan leunen. In IJmuiden liggen twee booreilanden (de Monrovia en Prospector). Nog een espresso en dan de laatste trap naar huis. 

dinsdag 21 augustus 2018

6 Aln


De reis gaat per snelle trein naar de Aln en de daarnaar genoemde plaatsen Alnwick en Alnmouth.

Kasteel Alnwick is de woonplaats van de 12e hertog van Northumberland. Het kasteel werd gebouwd rond 1100, niet lang na de Normandische verovering van Engeland. De hertog en hertogin hebben van het kasteel en zijn tuin een pretpark gemaakt. Op de velden om het kasteel kan je bezemvlieglessen krijgen. Er werd dan ook een deel van de Harry Potter films opgenomen.

Ommuurde tuin en het bewoonde kasteel kan je tegen een flinke betaling (die wel een jaar lang geldig is) bezoeken. Er ligt een sprookjesachtig minigolfbaan, je kan je verkleden, rollen en stoeien op de grashellingen; kortom een levendige boel. De dulce et decorum est pro patria mori mythe wordt ook uitdrukkelijk opgeroepen.

Dulce et decorum est
De tuin, met fraaie fontein, slaan we over. Het kasteel bezoeken we. Er wordt geleefd tussen antieke meubels, kostbaar porselein en uitbundig veel schilderijen en overdag gaan er horden toeristen in shifts van tien doorheen. Smaak en wansmaak doen hun best om elkaar in overdaad te smoren.

Iets verderop ligt Alnmouth. Het is een dorp aan zee, een rustig strand en een estuarium (getijdemonding). Aan de stroom naar zee ligt zwart stinkend zand, op het strand andere schelpen dan bij ons en de wolken kleuren van donker paars tot wit. Bijelkaar laat het alle pracht en praal in een 900 jaar oud kasteel verbleken. Ook natuurschoon kan uitbundig en zelfs overdadig zijn.

maandag 20 augustus 2018

5 Fietsverbinding



Fiddlers Green door Ray Lonsdale, 2017
Nog niet naar het strand geweest. Vandaag dan. De anderen gaan met de metro. Ik ga op de fiets langs de kustweg (B1058) naar het oosten. Aan die weg wordt gewerkt. Fietsen wordt daardoor bemoeilijkt. Voor het eerst zit ik met een pratende navigatie (oortjes) op de fiets. De razende auto's maken de vrouwenstem onverstaanbaar.

Het strand is fijn ouderwets rustig, bewaakt, met rode haarkwal (Cyanea capillata, die bij ons niet voorkomt) en met 'n zeer populair – gezien de lange rij – fish and chips tentje. Aan de zuidkant van de rivier is nog een strand, en een pontje is er naar de overkant. Bij het fietsen langs de oever struikel ik over de bouwputten; we missen daardoor een pont. Aan de overkant is het al te laat om nog iets te doen.
Rode haarkwal

Als ik ook op de terugweg de pont net mis, zie ik dat er een voetgangers- en fietserstunnel is. Hij wordt netjes aangegeven op de opvallend blauwe fietsbordjes (ligt op route 14). Als ik bij de tunnelmond zou moeten zijn dan zie ik die niet. Zoekend rijd ik rond. Vraag er naar en hoor dat de tunnel al vijf jaar buiten dienst is. Er rijdt een busje naar de
overkant door de autotunnel; de fiets kan achterop een karretje, vastgemaakt met een stukje versleten spanband.

Zo heb ik weer avontuur, maar de mannen die naar hun werk op-en-neer fietsen hebben meer aan voldoende spanbanden en een reparatie van de tunnel. Zouden de mensen in de nieuwe appartementen aan de noordoever geen behoefte hebben aan zo'n fietsverbinding?

zondag 19 augustus 2018

4 Start ups – Vliegveld en kade



Met de metro de stad uit naar het vliegveld om iemand op te pikken. Vliegen is routine. Kleine tasjes op wieltjes om onder de vliegtuigstoel te schuiven. Naar een wedstrijd van je favoriete voetbalploeg (zie ik aan de zwartwit gestreepte shirts); op vakantie of voor werk; moeders die gemigreerde dochter (met verse baby) in de vreemde opzoeken. Redenen te over.

Even later weer in de stad. Aan de kade hippe tentjes in opzettelijk verroeste containers, waar ooit de haven was. Een haven waar ik als matroos het woord chimney sweeper leerde van een vrouw die dat beroep uitoefende en in een kroegje vroeg 'what do you mean by double dutch', en toen bijna ruzie had.

Het is nu een plek waar universiteitsdocenten en eigenaars van start ups elkaar ontmoeten. Het noorden – het hardst geraakt door het neoliberalisme van de Blairites en Torries – economisch leven inblazen doe je ook door het creëren van dit soort plekken.

zaterdag 18 augustus 2018

3 Muur (Chesters & Vindolanda)




De trein volgt de Tyne. Het landschap is bekend van wandelingen (een tijd geleden) en fietsen (recenter).

In de verte loopt de Muur van Hadrianus van oost naar west om de Pikten aan de noordelijkste grens van het Romeinse rijk buiten te houden.

Muren, grenzen, en buiten houden, het klinkt actueel. Toch is deze muur zo'n 1600 jaar geleden gelaten voor wat ze was.

Kan je deze muur vergelijken met de muur die nu opgetrokken wordt om enkelingen, gezinnen en groepen tegen te houden die komen om te mogen meedoen en de armoede te verlaten? Het lijkt me niet. 

Ben ik met terugwerkende kracht voor die Romeinse muur? Het is de vraag of de muur niet ook vooral bedoeld was om enkelingen buiten te sluiten, accijnzen te heffen en de macht van Rome zichtbaar te maken.

Er zijn genoeg actuele bezettingen en barrières om je mee bezig te houden. De vraag
hoe de Muur van Hadrianus te beoordelen laat ik aan historici en die zijn het er niet over eens.

vrijdag 17 augustus 2018

2 Fantasy


Nog op het haventerrein worden al twee fietsroutes aangegeven. De 1 die langs de kust van het VK loopt en de 72 (Muur van Hadrianus). De 14 zal ik later tegenkomen.

De woning die we huren is van een filosoof met een liefde voor Boedisme en vegetarisch eten, blijkt uit de boekenkast.

De stad in. We stuiten op fantasy-winkels. Groen, oudroze en blauw haar (tot snorren aan toe) van voorbijgangers. Het is een wereld die ik amper ken.

donderdag 16 augustus 2018

1 Wiegelied


Op de fiets naar de boot voor Newcastle. Het begin van een gezinsvakantie. Het miezert een beetje en de lucht klaart pas op als we het land al ver achter ons hebben gelaten.

Het is een prima manier om zonder vliegtuig naar Engeland of Schotland te reizen. Naast me parkeert een vrouw haar fiets. De dame met het juiste pak en fleurige sjaaltje verbaast zich erover dat er zo weinig fietsers zijn.

Mijn vriendin ziet al kort na vertrek bruinvissen voorbij zwemmen. We zitten aan dek en genieten van de wijde vlakte om ons heen met hier-en-daar een schip (er ligt een vloot een stuk buiten de pieren van IJmuiden) en windmolen park. Slapen met dreunende scheepsmotoren als wiegelied.

woensdag 15 augustus 2018

Sentiment



Vorige week niet geweest. Het strand heeft me niet gemist. Ik het strand wel. Na die paar dagen regen is de natuur tot leven gekomen. Het is weer groen en bloemen zijn opgekomen, opengebarsten alsof ze in de startblokken stonden.

Gisteren keek ik A single man. Als de film begint met een dromerig intro, en tussen de namen van de acteurs de naam van schrijver van het verfilmde boek over het scherm rolt, komt er terloops commentaar. “Christopher Isherwood, die ken ik wel.”

Zelf ben ik slecht in namen. The Guardian noemt de schrijver een van de grootste proza schrijvers van de afgelopen eeuw, complex, eerlijk en met humor. Dat spreekt ook uit de film. Thema's: alleen zijn, gedreven door angst en slechts af-en-toe een moment van ware ontmoeting die het leven waardevol maakt en dat tegen een achtergrond van de Cuba crisis, een dag in oktober 1962.

Het bot afwijzen van een homorelatie door de buurman, de ouders van partner en een jeugdvriendin zorgen ervoor dat je niet clichématig op kan schrijven dat het gegeven dat de man homo is eigenlijk zo gewoon is dat je er niet over moet schrijven. Dat is het niet. De bekrompenheid botst op het leven van een man die zelf net een 16 jarige relatie met een verongelukte man achter de rug heeft.

Deze week wel geweest, naar zand en golven. Druk was het niet. We waren heter gewend, of zijn gevlucht naar onze vakantiebestemming. Door mijn hoofd speelt de zin uit A Single Man (boek en film): “If it’s going to be a world with no time for sentiment, it’s not a world that I want to live in.”

Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.


woensdag 8 augustus 2018

Veel kilometers, weinig foto's


Warm weer om te fietsen. Twee bidons kraanwater met wat zout en onderweg een pak Utrechts kraanwater (onder Franse naam) uit een kartonnen doos om die bij te vullen. Ruim 600 kilometer voor tweemaal familiebezoek. Via Kampen, Zwolle, Enschede, Renkum, weer naar huis.

De eerste nacht stond ik op een camping met de naam Krieghuusbelten. Ooit stond er een boerderij met de naam Krieghuus en de belten waren er om afgegraven te worden. Daardoor kan ik zwemmen in een plas van een meter of 400 bij 70.

Een plek met eigen kikker, meerkoeten, juffers en zelfs een fuut. Als het schemerig wordt loopt het naast de plas vol met
campingjeugd. Een bas roept de regels voor een balspel rond, oudere jongeren duiken het water in en ik krijg bezoek aan mijn picknicktafel:

Mijnheer heeft u die tafel nodig,” vragen vijf jongeren.
Nou eigenlijk wel,” antwoord ik en het is beter voor mijn rug om zo te zitten dan op de grond, overweeg ik, maar zeg “jullie zijn met meer.”
“We moeten van de campingbaas achteraf zitten, omdat we zo'n herrie maken,”voegen ze toe. Tja wat staat me te wachten. Even later gaat de hiphop aan. Eventjes maar. Ze maken geen herrie.

's Morgens als ik opsta, komt er iemand naar me toe om te vragen wat ik gevangen heb. “Ik ben geen visser,” zeg ik. Hij vertelt dat er karper en snoek zit en kijkt nog eens naar mijn mini-tentje en kan er geen patat van bakken.

Verder naar Enschede naar een man van bijna een eeuw oud, die iedereen kent, overal is geweest en een nieuwe en interessante baan heeft. Ik laat hem in die waan en hoop slechts - tegen beter weten in - een angstig idee weg te praten.

Weer terug naar het Westen, kriskras naar de IJssel om bij Bronckhorst over te varen. De tocht langs de Veluwezoom:
op-en-af in de hitte. Blij met een ijskarretje. “Moet u nog ver,” vraagt iemand daar bezorgd. Moeten is er niet bij, maar ik wilde volgende morgen op verjaardagsbezoek zonder dat ik druip van het zweet, dus liefst in de buurt zijn tot voorbij Arnhem.

Na de verjaarvisite is het nog 100 km naar huis. Er was smog-alarm, maar aan fijnstof ben ik, woonachtig naast een toegangsweg de stad in en met matige luchtkwaliteit, 'n soort gewend. De echte drukte begint achter het centraal station, waar een georganiseerde chaos de verkeersveiligheid moet verzorgen. Een oude man schudt er wijselijk lachend zijn hoofd.

woensdag 1 augustus 2018

Verhalen





Het zijn maar een paar woorden. “Alle mensen hebben een verhaal.” Ik hoorde mijn eigen tekst uit de mond van een ander. Hier ging het in het bijzonder om een ongeschoolde naaister die haar leven achter zich had liggen.

Als iedereen een verhaal heeft waarom zie ik dan toch steeds dezelfde mensen opduiken? Zo blijven teveel verhalen onverteld.

Gisteren keek ik Yol (Turkse repressie na de Staatsgreep '80 en Koerdisch culturele knelling). Alle mensen hebben een verhaal: van het jongetje dat in de sneeuw zijn moeder ziet gaan tot de simpele ziel die met zijn vogeltje in een kooi de hele film samenvat.







Mijn ongenoegen fiets ik weg. In een weiland struikelt een ooievaar; weggejaagd door een koe.

Op het strand liggen nog steeds mensen van de zon te genieten. Als ik ongegeneerd naar ze zou kijken, kon ik een verhaal bij ze bedenken, maar ik loop op gepaste afstand langs en durf alleen met mijn fototoestel een pietsie dichterbij te komen.


Iedere woensdagmiddag fiets ik naar het strand, neem een duik en fiets weer terug. Op Facebook plaats ik later vrijwel altijd een aantal foto's. Eén of meer daarvan plaats ik hier.