Toneel speelt een belangrijke rol in het boek. Toneelpersonages gaan een eigen rol spelen in het verhaal. De aan het toneel verbonden manieren van observeren van menselijk gedrag verrijken het. Wil je een persoon spelen dan moet immers bijvoorbeeld je een hand door je haren halen zoals dat karakter zou doen als hij twijfelt. Iemand kunnen spelen, is iemand begrijpen. Het kijken wordt nauwkeurig en de roman doet daar zijn voordeel mee. Er worden veel menselijke gewoonten en karaktertrekken beschreven die bekend voorkomen; al was het maar het verschijnsel dat alles kapot geargumenteerd kan worden, zoals de toneelspelers dat hier doen.
Het is inleven tot in het
extreme. De wisselende gender identiteiten uit het eerste deel spelen
al snel geen rol van betekenis meer. Het boek heeft ook zonder dat
fenomeen al vrij veel diep liggende psychologische lagen van bijna
magische proporties. Maar ook beeldende kritische metaforen. Als Aurelia
zwanger is noemt ze zichzelf een aan de grond gebonden waggelende
eend die een plek moest zoeken om te broeden, terwijl haar man mag
leven.
Rauli Badding is een Fins muzikant genoemd in het boek, p. 230.
De beste van alle mogelijke werelden is een
spel waarbij geknoeid en gerommeld mag worden, maar waarbij ook een
wet moet worden bedacht die de wereld mooier maakt. De drang om te knoeien verdwijnt dan vanzelf, het spel is daarmee typisch voor het actief liberale karakter van het boek dat de naam van het spel draagt. Die wereld mooier
maken doe je ook door zonder angst je hoogste noot te gebruiken, want
kunstenaars moeten het plechtige heroveren op de blatende leegheid.
Waaghalzen zijn het waard om gehoord te worden. “De
belangrijkste visie is de visie waar niemand in eerste instantie aan
durft te denken omdat die zo brutaal is, en ronduit onmogelijk. De
enige die daaraan durft te denken is iemand die niets te verliezen
heeft. Een gek of een grijsaard of een clown.”
Het boek is vrij fors. Het kon hele stukken
boeien, andere delen wist ik niet wat ik las. Soms is die
onduidelijkheid opzettelijk en grappig, zoals wanneer de regisseur
interessant doend zegt dat in zijn plastic Ikea tas 'Een voorstel tot een paradox van
de vrijheid zit.' Spelers en toneeltechnici weten niet of dit
ironisch, welwillend is of dat hij een eigen gevoel voor humor
uitleeft. Maar er zijn nogal wat zinnen en frasen om over te lezen zonder altijd duidelijk te worden.
De lijn van het verhaal tekent zich wel steeds meer af. Zodat het
uiteindelijk een fijn boek werd om te lezen.
Ik lees met moeite, maar wel graag. Het voordeel van een boek is dat als je er in zit dat relatief lang duurt. Dat maakt het makkelijker leesbaar dan losse artikelen. Vanaf januari 2018 schrijf ik iets over wat ik las. Eerst per maand. Inmiddels per boek. Aan het eind van het jaar komt er een overzicht. Want ook bij het onthouden kan ik wel wat steun gebruiken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten