maandag 16 oktober 2023

Smakeloze helling


Het bord dat vervangen is door dat hierboven.

De mooie beuk van Het Woud ligt via de kortste weg op 50 kilometer van mijn huis. Ik besloot net iets verder te fietsen tegen het duin op naar het bordje met Helling 10%. Het werd heen-en-weer voor het eerst sinds half juli weer een tocht van meer dan 100 km. Fijn dat dit gelukt is.

Of ik ooit mijn reukvermogen weer terug krijg? Hopelijk, maar niet zeker, zelfs niet waarschijnlijk. De kwaal zal parosmie zijn. Dat is een verstoring van het reukvermogen, waarbij geuren wel worden waargenomen, maar op een andere manier worden verwerkt dan normaal. Zo kunnen geuren die gewoonlijk lekker ruiken, ineens heel vies ruiken. Bij mij ruikt alles vrijwel hetzelfde, niet lekker ook niet echt vies, wat naar zurig gefermenteerd plastic of als een vuilnisbak waarin groente afval en citrusschillen, soms naar een asbak. Half november dacht ik opeens aan de smaak van gerookte makreel met zuur die de hele avond als dikke walm in mijn mond hing. Net als bij die zware smaak heb ik nu ook wel eens het gevoel; het is ruim voldoende. De voldende dag at ik een mini-snickers, wat zoet en vies, waarom zou je het nog eten? Zo ben ik ook, als voorbeeld, de lucht van rimpelrozen in de duinen kwijt, geen neus vol gül reçeli meer, ook die rozen ruiken nu rot. De WC ruikt hetzelfde als een kop koffie. De geur van gevallen populierenbladeren is weg. Soms ligt de lucht als een dikke plak in mijn mond. 

Ja ik begin er van te balen. Mijn strategie van me niet druk maken wankelt. Het is niet lekker. Het is niet fijn. Moet ik die viesheid accepteren en dan daarmee leven? Is het andere ontkennen, gefermenteerd klinkt beter dan verrot, maar het leugentje-voor-bestwil werkt niet? Wankelt, maar blijft ook staan en werkt ook redelijk.

Parosmie na hoofdletsel komt waarschijnlijk door disfunctioneren bij de bulbus olfactorius of een ander deel van de hersenen waar de prikkels verwerkt worden. Dit is niet altijd zichtbaar en hier is nog weinig over bekend. Volgens de Radboud Universiteit bestaat voor perceptieve reukstoornissen tot op heden geen effectieve behandeling. Bij reukverlies na een schedeltrauma [zoals een zware hersenschudding die ik opliep, MB] is het reukverlies over het algemeen permanent en is er ook geen behandeling mogelijk,” meldt kno.nl.

Geur is ook een deel van het eten. De neus geeft de verfijnde smaak. De tong zorgt voor de hoofdsmaken: zuur, bitter, zout, zoet en umani. Als de geur weg is blijven die smaken wel, ook de prikkeling van peper trekt zich van de neus niets aan. Zo kan je toch nog smaak geven. De combinatie van zoet en zuur in een sinasappel blijft herkenbaar. Proeven is ook kijken naar mooi eten en genieten van verschillende texturen. Je kan daar rekening mee houden. Hand pinda's door het eten en beschuitje door de yoghurt doen wonderen. Er is ook een risico waar je voor moet waken: dat je niet teveel zout en suiker in het eten doet om de smaak te verbeteren. Maar het is wel een beetje alsof je Mondriaan nog kan zien, maar Rubens niet meer.

Het is lastig om niet te gaan balen, en geen hekel te krijgen aan die 'vaste smaak'. Het lijkt me het beste om die weg niet in te slaan. Als het nog een leven duurt, kan ik me er maar beter niet druk om maken. Het moeten accepteren als opgelopen schade door de jaren, waar je mee moet dealen. Het is inmiddels half december en de smaak is dominant aanwezig. Hij is niet te missen, niet lekker en eigenlijk zeer onplezierig. Dat ik nog een kwaal heb doet er ook al geen goed aan. Kan de smaak nu niet wegtrappen. Het is inmiddels half januari en ik spinner weer. Het buiten fietsen komt ook wel weer. Maar het gemis van de smaak van eten is een vervelender handicap dan ik vooraf had kunnen bedenken. Dat ik me er soms zelfs beroerd van voel is onmiskenbaar. Heb gedacht dat ik er maar aan moet wennen. Maar dat is te hoog gegrepen. Accepteren dat het niet zal wennen is wat ik moet doen. Als de smaak me aanvliegt, dan weten dat dit zo is erbij hoort. Gelukkig is het er niet altijd. Dat maakt het gemakkelijker.

Onlangs drong tot me door dat ik niet meer de geur van amoniac kan ruiken als ik te hard fiets op de hometrainer met te weinig brandstof in mijn lijf. Die lucht was altijd een waarschuwing. Inmiddels zit ik - na het herstellen van het operatief leegschrapen van de karbonkel zo groot als een ganzenei in mijn liesstreek - weer op het gewenste niveau. Nu nog een manier vinden om niet ongemerkt mijn spieren te verbranden (dat veroorzaakt die geur).

Waarom schrijf ik dit? Wat hebben anderen er mee te maken? Niets, maar ze mogen het best weten. Voor mij is het handig om mijn eigen frustraties op dit blog  te verwoorden en wat verder te zoeken en de essentie van deskundige sites te halen. Zo zet ik het op een rijtje op een voor mij goed vindbare plek. Bovendien ben ik geen bijzonder exemplaar, er zijn nog een paar honderdduizend mensen in Nederland die lijden aan reukverlies (vooral door corona, met kans op genezing). Af-en-toe kom ik terug op dit blog om er iets aan toe te voegen. Maar eigenlijk staat het er wel. Het is vervelend om de voordeur uit te stappen en dan gelijk een klap te krijgen van de zeepgeuren (een van de geuren waar ik het meest heftig op reageer) uit de drogende was van de buren, maar het is natuurlijk niet vreemd dat ze zo hun goed drogen. Het raam in het trapportaal openzetten helpt wat en zo zullen er steeds wel kleine halve oplossingen blijven komen. Narigheid is het, maar alles is relatief, zo eindig ik mijn laatste update van 19/11/24.

2 opmerkingen:

Rondetijd zei

Goh, ik wist niet dat een hersenschudding tot reukverlies kon lijden. Dit is dus allemaal het gevolg van je valpartij.
Een persoonlijke vraag: heeft het invloed op je humeur?

martin zei

Het was een zware hersenschudding. In plaats van valpartij heb ik het zelf over aanrijding (niet mijn fout), in beide gevallen kan je met je hoofd op de straat komen, maar er is wel een verschil.

Het maakt niet blij om de hele tijd geconfronteerd te worden met een geur die er niet is en die niet echt aangenaam is. Het is ook jammer niet meer lekker te kunnen eten, maar als het niet overgaat moet je er mee leren leven. Goed blijven eten en accepteren niet meer te genieten van tomaat, koffie, chocolade etc en niet meer echt te kunnen koken (dat is mijn beroep van opleiding, kok) behalve op routine ontwikkeld in de tijd dat je nog wel kon proeven.

Deze week hoorde ik Nick Cave in de film "This Much I Know To Be True" nog zeggen dat je kan gaan zitten treuren bij tegenslag, maar je ook een nieuwe weg kan inslaan (hij heeft enig recht van spreken) die mogelijk iets oplevert. Bij mij vreugden die verdwijnen en nu dan op zoek naar iets anders. Klinkt gemakkelijker dan het is.