Dat voorwoord dringt zich op als ik het eerste verhaal de Runaway lees. Er worden steeds onverwachte paden ingeslagen. Die lenigheid en bewegelijkheid van Munro die Franzen al noemde. Het maakt het lezen prettig, maar ik ben toch blij als ik de inleiding achter me kan laten en met losse handen zelf kan gaan genieten van een verhaal dat vrijheid van de hoofdpersone, een jonge vrouw, relativeert. Onafhankelijk van alles en iedereen en overgelaten aan je eigen individuele keuzes hoeft niet perse gelukkiger te maken dan leven in een beperkte omgeving met onhandige en soms ook onplezierig dwingende mensen om je heen. Die onhebbelijkheden en onhandigheden kan je ook voor lief nemen om wat er ook is.
Ook het volgende verhaal Chance gaat over een jonge vrouw, Juliet, een classica die les geeft. Er begint zich meteen al een overkoepelend thema af te tekenen. De prins op zijn paard bestaat niet. Maar een gammele ruiter kan voldoende zijn, als er maar leven inzit. Prinsen zonder leven kan je beter inruilen. Weer draait het om een minder voor de hand liggende relatie. Bovendien gaat het over het loslaten van wat vast leek te liggen en het toelaten van grote veranderingen. Groot in geografische afstand, omgeving en milieu. Dat opent mogelijkheden. Het verhaal is sfeervol, delicaat en ruig. De laatste zinnen springen de toekomst in die onverwacht prettig lijkt. In het volgende verhaal Soon gaat het leven van deze vrouw ongemakkelijk door. In het derde verhaal, Silence, dat je kan zien als het slot van een serie van drie, verbrandt het verleden en verkruimelt het heden tot onderzoek naar de klassieken en een paar dagen werk in een café om rond te komen. Het bevalt. Op de achtergrond is er de hoop op een lot uit de loterij, maar die verwachting is niet dwingend. Het is niet anders. De drie verhalen samen hadden ook één roman kunnen zijn.
Je zou Passion kunnen zien als een variatie op een sprookje. Weesmeisje wordt opgevangen door oom en tante. Ze leert het beroep van haar oom, stoelenmatten, en komt een rijke man tegen met een geweldige moeder. Maar dan loopt het anders. Daar is maar weinig voor nodig als de af- en aanwezigheid van passie hand in hand gaan. Je rijdt met volle vaart naar het einde van een in drank gesmoord verhaal. Hier komt Franzen weer om de hoek kijken. Hij waarschuwt voor een bespreking als deze waarin korte typeringen van de verhalen die geen recht doen. Mijn hoop is dat deze aanpak toch de interesse wekt. Er is in dit verhaal al weer een element bijgekomen: leven met passie is leven met volle inzet (maar dat kent ook zijn grenzen). Of nee het kwam er niet bij; het zat al in de andere verhalen. Het komt hier het duidelijkst, het komt met een knal. Iets verklapt? Nauwelijks.
"This was the second time to leave everything behind. The first time was just like that old Beatles song - her putting the note on the table and slipping out of the house at five o'clock in the morning ..." Carla in Runaway
De
Trespassers zijn buitenbeentjes, niet alleen in de omgeving
waar ze wonen en werken, maar ook in de bundel. Het verhaal heeft
weer een vrouw als hoofdkarakter. Maar dat is een meisje en geen
volwassene. Ook zij moet zich verhouden tot de mensen in een
(dorpse) wereld die ver van de idealen van haar ouders staan. Het leven heeft dan ook nog eens zijn listen. Een onbenulligheid
kan grote gevolgen hebben voor de loop van het leven, zo leert Tricks. Inderdaad de
listen van het leven.
Powers
is het langste verhaal en volgt een jonge vrouw tot ze oud en weduwe
is. Onderweg is er een man die zich te goed acht voor het gewone.
Tijdens het lezen merk ik dat ik me een oordeel
over hem heb gevormd, waarvoor geen aanleiding is en dat wordt me in
vijf woorden ingepeperd. Daar laat ik het bij. Nog iets algemeens dan uit powers: Verhalen
vertellen moet om greep op het leven te krijgen. Dat kan helpen te
begrijpen of om er kwesties mee te verhullen. Ze verliezen is de
minst gewenste optie. Het is een passend thema voor een slotverhaal.
Er zijn schrijvers met een geweldige stijl. Er zijn
schrijvers die de tijd kunnen vangen. Weer anderen kijken naar de
mensen in hun omgeving en weten in een paar zinnen hele levens neer
te zetten. Munro doet het in haar verhalen alle drie. Er worden
mensen in beschreven die je zelf tegen kan komen of al ontmoet hebt.
Maar of je zelf zo goed gekeken hebt al zij, is een vraag die zich
als vanzelf gaat stellen. Dat de beste schrijfster bestaat, lijkt me
een onzinnige bewering, maar verder heeft Franzen gelijk met zijn
lofzang. Het boek is uit 2004. Dus dat wist iedereen al. Ik was er
laat bij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten