Je wordt bedankt! Pensioenverhalen door ...

Je wordt bedankt! Pensioenverhalen van Isaak Babel, Boenin, Toergenjev en Tsjechov werd in 2017 uitgegeven door Van Oorschot. Tien verhalen van Russische vertellers. De titel van het boekje maakt er een cadeau van voor mensen die stoppen met hun baan, omdat hun leeftijd dat gebiedt of hun financiële situatie het mogelijk maakt. Ze krijgen binnen die kaft dan tien verhalen waar Russen aan het einde van hun carrière komen of terugkijken op wat is geweest.

De verhalen lezen prettig en zijn geen van allen vlak. Tsjechov is de meester van de kleine zaken tussen mensen observeren en het vervolgens in tekst breed uitmeten ervan. Hij is driemaal opgenomen in de bundel. Net als Babel en Boenin. Babel is aan de hand van zijn eigen leven een chroniqueur van zijn tijd en kijkt terug op wat achter hem ligt en beschrijft bijvoorbeeld zijn eerst verdiende loon. Boenin duikt diep in de Russische feodale wereld die lijkt op het toneel voor een naargeestig sprookje. Het platteland speelt de hoofdrol in de bundel. Hier-en-daar duikt een verlopen vertegenwoordiger van de kleine adel op.

Goede wijn hoeft geen krans en proeven en beoordelen heeft een vorm

Uitgave 2018 en later.

---

van pedanterie. Alle vier de schrijvers behoren tot de grand cru's van de Russische literatuur. Van hen levert alleen Toergenjev een enkel artikel. Uit zijn verhaal Mijn buurman Radilov haal ik deze opmerking: “Ik antwoordde wat men bij zulke gelegenheden altijd antwoordt (...)” Hij schrijft dit nadat de verteller is uitgenodigd voor een etentje waar hij eigenlijk niet bijster veel zin in heeft en waar hij toch op ingaat. Toergenjev laat hier de lezer meeschrijven; die moet een elegante opmerking verzinnen waarachter zijn tegenzin schuil gaat. Het is een kleinigheidje, maar niet elke schrijver kan zoiets met zwier in zijn verhaal verwerken.

De gever van de bundel is gewaarschuwd. Veelal gaat het om getormenteerde personen die beschreven worden. De een zit als een steenuil op een heuvel bij zijn landgoed, met een zware sigaret in zijn mond en denkt: “Het is waar (…) Ik ben oud (…) Ik zal gauw doodgaan. (…) Waar is toch alles gebleven, alles van vroeger?” De volgende loopt met een krukje en een stuk touw naar buiten. De overtolligen van Tsjechov heeft niet alleen een veelzeggende titel, het vertelt ook het verhaal van een man wiens leven de sjeu en glans is verloren. De oude man uit Kastrjoek van Boenin heeft zijn bijnaam te danken aan vrolijke liederen, maar inmiddels is hij afgedankt en verveelt zich, maar er is geen ruimte meer voor hem. Hij kan alleen achter de kinderen aanrennen. Het einde van Het armen huis door Babel is duidelijk: “De onuitsprekelijk trieste weg leidde ooit van de stad Odessa naar de begraafplaats.” En die weinig opbeurende boodschappen komen alleen al uit de vijf laatste verhalen.

Alle tien de zitten ze vol sfeer, vol narigheid, satire en ingehouden humor, een blik op het onvolkomen leven, en op wat uiteindelijk over is. Aangezien het een cadeauboek is en een paar maal heruitgegeven, is het voor een paar Euro te koop; minder dan de kosten voor een bioscoopkaartje en het geeft toch ook een paar uur onderhoudend plezier met beelden die jezelf mag invullen. Dat is aan de hand van deze rasvertellers makkelijker dan gedacht. En als je het dan toch weggeeft: smaken verschillen maar de kaft van de eerste versie is wat te ver over de top. Er is een mooiere uitgave.