Vakantie (14)

Van Val sur Mer naar Pernes-lès-Boulogne

Herdenkingsmonument in Rue.

Commonwealth begraafplaats bij Etaples.

Als je door Frankrijk reist, kan je ze niet missen: de herdenkingmonumenten voor hen die vielen in 1914-1918. Ze zijn uitgerust met mooie teksten 'Voor het vaderland,' etc. In Rue stop ik naast zo'n monument.

Een beeldschone engel pakt de hand van een soldaat om hem mee te nemen. “Naar de 72 maagden,” denk ik er als vanzelf bij. Tegelijkertijd is het misschien wel waar dat de dood als een zegen kwam op de Europese Killing Fields van nog maar een eeuw geleden.

Even later fiets ik langs de Commonwealth begraafplaats bij Etaples. Het is een enorm kerkhof met 11.000 witte kruisen, waar evenzoveel lijken zijn begraven. Ook hier weer een tekst om het leed te verzachten: 'Their names liveth for ever more.'

Beroerd voel ik me als ik weer naar mijn fiets loop. Mooie woorden voor de slachtoffers van een schandalig falen van de Europese elite die zoveel mensen de dood instuurde.

De Int. NYT had een artikel waarin werd beweerd dat de militaire leiding van destijds uitsluitend koloniale ervaring had en haar kracht vanwege cavalerie en machinegeweer zwaar overschatte, omdat deze strijdmiddelen in de koloniale oorlogen voor zoveel overwicht zorgden.