Onhippe dwarsliggers gevraagd

Hoe verkoop je de groei van Amsterdam tot hoogbouwmetropool aan de VPRO-Tegenlichtkijker? Je gaat als makelaar naar een gebouw met een uitstekend uitzicht over de stad en stelt dat de mooie musea die de stad rijk is niet aan de wereld mogen worden onthouden. Verder doe je een beroep op ruimdenkendheid door Arnhem tot groene buitenwijk te verklaren en Almere tot moderne buitenwijk. 

 

Je kan als makelaar ook kiezen voor rechtvaardigheid. De stad zit op slot door scheefwoners; de tweeverdieners die al decennia in de Jordaan wonen. Misschien moeten ze plaats maken voor een nieuwe beginnende leraar. Ze kunnen immers wel doorschuiven naar een woning van twee duizend euro. Als dat de interviewer net te gortig wordt dan zakt de huur naar een 1.300 euro. Sociale huur is er wel voldoende volgens de makelaars. Lukt het je niet om een betaalbare woning te vinden dan ga je samen met anderen een woning in, zo laat Tegenlicht als alternatief zien.

Amsterdam moet naar zo'n zes miljoen inwoners en Manhattan aan het IJ doet de IJ-boulevard van CPN'er Jeroen Saris uit de jaren tachtig verbleken tot een dorpsgezicht. We kunnen niet anders dan er aan wennen dat de dronken Engelsen op bierfietsen door de straat komen. Het is niet tegen te houden. Dat het ruime IJ omzoomd wordt door hoogbouw is ook als een natuurwet.

In een tweedehandsboek dat mijn zoon meebrengt (Understanding Amsterdam, Het Spinhuis, 2000) lees ik dat de stad Amsterdam karakter ontleent aan het gegeven dat er geen hoogbouw is. De wereld verandert snel, alsof we op een steile helling leven. Roetsj naar beneden, terwijl de projectontwikkelaars denken omhoog te gaan bij alles wat hun portemonnee vult. Je zou ook naar Stockholm kunnen kijken in plaats van naar New York. In Zweden zijn ze wel zuinig op de ruimte.

En de stad hoeft niet uitverkocht te worden aan buitenlandse rijken en toeristen alsof er niets aan te doen is. Dat is een keuze. In Tegenlicht is er nauwelijks plaats voor een professionele verdediging tegen de aanval op de aangename dorpse metropool door het grote geld. Het is ook geen oog over de rand van de put zoals vroeger Diogenes, maar geeft aan daar waar te schuren valt aan wat onvermijdelijk is.