The
Palestine Laboratory
is een boek over de Israëlische militaire en veiligheidsindustrie.*
Het is geschreven met informatie van voor de huidige oorlog in
Gaza die alle volkenrechtelijke perken te buiten gaat. Het boek
vertelt daarmee het voorspel van wat nu gaande is en zorgt voor achtergrond informatie. Je hoopt tegen beter weten in dat de mensen
het zouden lezen die de huidige slachting in Gaza op 7 oktober 2023
laten beginnen, alsof ze niet weten dat het geweld een al veel
langere geschiedenis kent. Dat ze dat zeer waarschijnlijk niet zullen
doen, is een onderstreping van de tragiek dat niet geluistderd wordt en ook niet naar een oplossing
wordt gezocht. Intussen gaan de gruwelen in wat steeds vaker als genocide wordt gezien door.
Het boek beschrijft nog de potentie van Palestina
als laboratorium om te experimenteren met methoden voor controle en scheiding van
bevolkingsgroepen. De nadruk ligt niet alleen op wapens en
militair materieel, maar ook op bewakingssoftware om het individu te
controleren, de rol van 'sociale' media, en de ontwikkeling van een
repressieve ideologie.
Schrijver
Antony
Loewenstein
is de zoon van ouders die Nazi-Duitsland ontvluchtten om onderdak te
vinden in Australië. Hij zelf voelde zich steeds onbehaaglijker bij
het Zionisme en de twee staten oplossing. Hij ziet de huidige
situatie als een gevolg van een zionisme dat is gekleurd met de
stiften van het kolonialisme en beschouwt Israël als de regionale
stroman van het Westen. Hij wil één Israël: waar alle
inwoners gelijk zijn.
Multiculturele
samenleving
Het
boek beschrijft niet alleen de combat
proven
wapens en controle technologie die door Israël worden geëxporteerd,
maar ook de ideologische inzet om de invloed van minderheidsgroepen
in de samenleving te minimaliseren en de suprematie van de dominante
groep te formaliseren. De toekomst ligt niet in liberalisme en niet
in tolerantie, maar in autoritair kapitalisme, stelde Netanyahu die hij citeert. In
de introductie gaat de schrijver in op de repressieve
bevolkingscontrole die Israël toepast. Hij legt uit waarom
extreemrechtse groeperingen Israël toejuichen als vooruitgeschoven
post om de beschaving te verdedigen tegen de Islamitische hordes; het
dominante Israëlische standpunt dat er geen toekomst is voor de
multiculturele samenleving; en hoe antiracistische strijd en
solidariteit met Palestina met elkaar verbonden zijn. Later in het boek wordt dit verder uitgewerkt.
Geen
reet
Het
lijkt erop dat de wereld Israël graag gebruikt. Europa bijvoorbeeld,
dat kritisch lijkt, is de belangrijkste importeur van Israëlische
wapens en repressieve cybertechnologie; import die alleen maar
groeide toen de bezetting hardere vormen aannam. Door er te kopen versterk je deze industrie. Dat Israël zich
niet aan de wetten houdt, lijkt er niet toe te doen. "Het
kan ze gewoon geen reet schelen,"
zei wapenhandel deskundige Andrew Feinstein tegen de schrijver. De
Oekraïense president Zelensky wilde Israëlische wapens, maar keek
ook met bewondering naar het land en verklaarde dat hij van Oekraïne
een 'groot Israël' wilde maken. Dat de Israëlische wapenverkopen
aan Rwanda - vlak voor en tijdens de genocide - en Servië tijdens de
gruwelen in Sarajevo en Srebrenica willens en wetens doorgingen, laat
zien dat een tweede groot Israël misschien niet is wat de wereld
nodig heeft (iets om bij stil te staan nu in rap tempo
Oekraïne als werkplaats voor een Westers wapenarsenaal wordt opgebouwd).
Pinochet
Chili 1973 en de door de VS gesteunde coup tegen de democratische
president Allende aanhalen is vaak een te gemakkelijke manier om
kritiek op de politiek van de Verenigde Staten of het Westen in het
algemeen te geven. We zijn een halve eeuw verder in een wereld die
enorm veranderd is. Hoewel is dat zo? Het zou je leven nog steeds
raken? Hier wordt de staatsgreep behandeld als inleiding op de
positie van Israël. Sterker nog, er wordt ingezoomd op een vriend van
Salvador Allende, de mijnbouwer David Silberman. Deze man werd
gevangengezet, gemarteld, tenslotte op de valreep naar de vrijheid gekidnapt en zou
nooit meer gezien worden. Zijn overgebleven gezin ruilde Chili in
voor Israël. Maar wat een schok toen bleek dat Israël een
belangrijke steunpilaar voor de generalismo was. Zoon Daniel zegt
daar jaren later over:
“Voor mij persoonlijk was het schokkend en pijnlijk toen ik ontdekte dat Israël het Pinochet-regime steunde (…) Dit was een land dat mijn familie een tweede kans gaf. Er is veel onverschilligheid in het Israëlische publiek [over deze samenwerking] omdat velen geloven dat Joden hebben geleden en dat we wereldwijd vrienden moeten maken om te overleven in een harde wereld.”Hij zou zijn ervaringen gaan gebruiken om zich tegen de wapenexporten en de inzet ervan in de Palestijnse gebieden uit te spreken.
De industrie is volgens hem niet geïnteresseerd in vrede maar wil dat het Palestina conflict eindeloos doorgaat, aldus Silberman. Morele overwegingen spelen nooit een rol als Israël dictators steunt. “Het draait om geld en een machtig land zijn,” en die eindeloze oorlog leverde ook een eindeloos testgebied op.
Vieze
zaakjes
Vanaf de jaren zeventig gaan de producten van die industrie en
kennisinstituten meer-en-meer naar vieze en vuile landen. Dat loopt van de steun aan contra's in Nicaragua, gevechtsvliegtuigen voor Sri Lanka, wapens
voor de generaals in Myanmar, kamikaze drones voor
Equatoriaal-Guinea, surveillance apparatuur voor dictaturen als
Rusland en China, tot scholing in martelpraktijken in Soedan. Er lijkt
geen ondergrens te zitten aan wat geleverd wordt en deze opsomming is
verre van volledig. Eigenlijk kan je het zo gek niet opnoemen of het
gebeurde, inclusief
leveranties aan Iran,
ook toen daar na de Sjah de vijand voor Israël aan de macht was, de
Ayatollahs.
Wapenleveranties smeedden banden die nodig waren
voor steun aan de Israëlische politieke positie, bijvoorbeeld in de
Veiligheidsraad. “De
mogelijkheden om de bezetting te gelde te maken, kreeg een
turbo-boost na 11 september 2001,”
merkt de auteur op. Loewenstein haalt de New York Times redacteur
Thomas Friedman aan die stelde dat de Israëlische keuze niet ging
tussen morele normen en vuile handel, maar dat die handel de
veiligheid voor het land vergrote en zo ook als moreel gezien moest
worden. Hoe lenig kan een argumentatie worden voordat het klinkklare
vuilnis wordt? De 200.000 gedode Guatemalteken tussen 1960-1996 waren
bijkomende schade om de veiligheid binnen Israël te vergroten?
Israël steunde de overheid in Guatemala Stad onder andere door een
afluister computercentrum te laten leveren door Tadiran Israël
Electronics Industries. (Tadiran fuseerde later met het beruchte Elbit.) In 1982 vond een vreselijk
slachtpartij plaats in het land (plastisch in zijn narigheid in het
boek opgeschreven) en Israëlisch betrokkenheid werd bewezen geacht.
In Israël loopt nog steeds een proces om de slachtoffers en hun
nabestaanden recht te doen. Het proces wordt gevoerd door de jurist
Eitay Mack die veel in het boek opduikt als zoeker naar recht. Hij
doet dat tegen de klippen op.
Covid
De
Covid-pandemie leidde net als 911 tot ruimte voor de Israëlische
industrie. NSO maakt apparatuur om mensen te volgen en ze werden
daarbij geholpen door de op dit gebied gespecialiseerde militaire Unit 8200. En
NSO was niet het enige bedrijf. De schrijver noemt er acht. En ook
veiligheidsdienst Shin Beth was betrokken bij het afluisteren op zakformaat. De veiligheidsdienst
richtte zich niet alleen op het voorkomen van oppositionele
stromingen, maar kreeg ook de taak burgers te beschermen tegen Covid
en daardoor invloed en macht als nooit eerder om de bevolking te
controleren en opereerde bovendien zelf in een oncontroleerbare omgeving.
Al met al leverde dit nog meer technologie op om individuen te volgen
en dat zorgde dan weer voor producten om te exporteren. Loewenstein gaat
in het volgende hoofdstuk in op het gebruik van deze technologie voor
het controleren van bewegingen van vluchtelingen, zowel door Frontex
in Europa als aan de grens tussen de Verenigde Staten en Mexico. Bij
dergelijke 'grensbewaking' worden drones ingezet en bedrijven als
Shilat Optronics, Seraphim Optronics en Elbit leveren de technologie om vluchtelingenbewegingen aan banden te leggen.
Ideologie
Waarom
konden Apartheidsstaat Zuid-Afrika en Israël het zo goed met elkaar
vinden? Beide zetten in op het overleven van de dominante groep boven de minderheden en als poortwachter tegen de barbaren. In 1980 was Israël de
belangrijkste wapenleverancier van Zuid-Afrika. Maar de band tussen
beide landen werd niet vooral door de militair-industriële
samenwerking versterkt, maar doordat ze beide te maken hadden met
bevolkingsgroepen die ze niet wensten. De Bantoestans
in Zuid-Afrika waren een voorbeeld voor velen binnen de Israëlische
elite en toonde voor hen aan hoe om te gaan met Palestina. De samenwerking tussen
Johannesburg en Tel Aviv zou Nelson Mandela doen verklaren “dat
de steun van Israël voor het Apartheidssysteem nooit vergeten zou
worden door de Zuid-Afrikaanse bevolking.”
India
Ook
in India wordt een ethno-nationalistische koers gevolgd. Hier gaat
het om de autonome regio Kasjmir waarop Delhi een steeds grotere
claim legt. Het is een gebied met 12 miljoen inwoners dat wordt
gecontroleerd door een half miljoen Indiase militairen. De Kasjmiri gebruiken
voor hun verzet hiertegen de term Intifada die we kennen vanuit
Palestina. India is inmiddels een belangrijke klant op de Israëlische
markt voor wapens en veiligheidstechnologie. Schrijfster Arundhati
Roy legt een verband tussen de repressieve controle politiek en
wapeninkopen. Als Delhi voor miljarden inkopen doet in Parijs dan
garandeert het daarmee dat misstanden vanuit dat land hooguit worden beantwoord met
een waarschuwende wijsvinger en daarmee is dan de kous af. Het is een mechanisme dat ook Israël
gebruikt.
Modi en Netanyahu hadden aan het strand een heuse bromance
en dat versterkte de banden ook op het gebied van de
veiligheidsindustrie. Israëlische Heron drones vlogen al over
Kasjmir, net als zoals ze over Palestina vlogen. Het blijft echter niet bij
Kasjmir. Elders in India, in Uttar
Pradesh, worden de huizen, van moslims die beschuldigd worden van
gewelddadige protesten, door bulldozers vernietigd onder het mom dat
ze illegaal zijn gebouwd. Ook dat beeld is bekend. Ook slechte
voorbeelden, doen blijkbaar volgen.
Maar ook in India klonk,
net als in Zuid-Afrika, een kritische stem van een nationale
grootheid. Mahatma Ghandi meende dat Palestina de Arabieren
toebehoorde.
Nederland
In NRC-Handelsblad stond laatst een ingezonden artikel onder de titel Nederland neemt de tactieken over die Netanyahu gebruikt om minderheden te delegitimeren. Ruthie Pliskin schreef daaronder het volgende:
“Als een Israëliër die tegen het leiderschap van Netanyahu is – dat verwoestend is geweest voor iedereen in het Midden-Oosten – verafschuw ik deze implicatie. En ik verafschuw het dat de Nederlandse regering dezelfde tactieken overneemt die Netanyahu al decennia gebruikt om minderheden te delegitimeren.”Degene die The Palestine Laboratory heeft gelezen zal deze notie herkennen.
China
Loewenstein
maakt ook een uitstapje naar het Chinese etho-nationalisme tegen de
Oeigoeren. Ook tegen hen wordt een distopisch repressief regime ingezet.
Een systeem dat volop kan rekenen op kritiek. Em terecht. Human Rights
Watch wijst er volgens de schrijver echter op dat door China dezelfde
technieken en vergelijkbare methoden worden gebruikt als door Israël
tegen de Palestijnen. Het kan nog gekker. Je raadt het al: kort na
het neerslaan van het studenten protest op het Plein van de Hemelse
Vrede ging Israël repressieve kennis en apparatuur aan Beijing
leveren. En zo gaat Loewensteins litanie maar door. De hightech muur
tussen Mexico en de Verenigde Staten stort in als je Israëlische
producten weghaalt. De EU gebruikt ze voor zijn muur om Europa dicht
te plamuren. Namen als Rafael, Elbit, Magal (of Senstar Technologies)
duiken daarbij meteen op.
Personen
afluisteren
Het boek gaat verder met
de softwareprogrammaatjes die ongevraagd telefoons binnen gewerkt
worden met een mailtje of toepassing. Zo dragen mensen hun eigen
track & trace
mee en kunnen ze eenvoudig bespioneerd worden. Mexico was een
testgebied voor waarschijnlijk het meest bekende en beruchte bedrijf
op dit gebied: NSO. Maar het leverde zijn Pegasus spyware ook aan
Marokko. Voor velen misschien onverwacht, maar Rabat koopt graag en
veel in Tel Aviv.
Er zijn ook zaken uitgesloten. Het
afluisteren van telefoonnummers met een +1 ervoor, het landennummer
van de Verenigde Staten, werd in Pegasus geblokkeerd (maar geen nood, voor dat
afluisteren was dan weer een ander programma: Phantom). De software
producten van het bedrijf waren slechts de spreekwoordelijke tip van
de ijsberg. Veel andere landen hebben ook dergelijke technologie. Er
is dan ook een forse markt voor. De schrijver stelt dat minimaal 73
landen spionage programmatuur hebben gebruikt. De regelgeving is
daarbij overwegend afwezig of gebrekkig. De apparatuur om Corona
besmettingen in kaart te brengen was een belangrijk element om de
technologie te testen en de de maatschappij binnen te loodsen.
En voor Israël
zijn er weinig morele grenzen. Lever je dergelijke technologie aan
bijvoorbeeld een autoritaire repressieve Afrikaanse staat dan kan dat een voor
Israël gunstige stem bij een motie binnen de Verenigde naties
opleveren. Dat verband moet gezien worden en vaker genoemd. Ook dat
NSO niet kan functioneren zonder de medewerking van de Israëlische
Staat is een facet wat te vaak vergeten wordt. En dat als de een
verdwijnt, de ander opkomt. De export van dergelijke dubieuze kennis
en technologie is immers te belangrijk voor de Israëlisch Staat om
te laten verdwijnen. Het gaat niet om ongelukken. Het gaat om beleid.
De naam Cellebrite is minder bekend,
toch houdt dit bedrijf zich met vergelijkbare zaken bezig als NSO en
ook de producten hiervan worden wereldwijd geëxporteerd. Ze gaan
naar politiemachten, China en Rusland, maar ook naar zes van de
grootste olie- én medicijnen reuzen. Wat ook duidelijk is dat
technologisch geavanceerde landen hun eigen middelen kunnen
ontwikkelen en voor de landen in het Zuiden die dat niet kunnen, ligt
er Israëlische technologie in de schappen.
Verwerpelijke
mediapraktijken
Het laatste hoofdstuk beschrijft tot in de detail hoe sociale media mensen uitsluiten of de ene mening meer gewicht geven dan de andere. Berichten kunnen verwijderd worden of veel minder zichtbaar zonder dat de gene die ze post dit weet. Dat heet dan een schaduw ban. Dat Palestijnen dit lot, bijvoorbeeld op Facebook, vaker treft and anderen, zoals Israëlisch, is door onderzoek gebleken. Dubbele standaarden zijn gewoon. Palestijnen worden aangepakt, maar het op de kast jagen van Israël moet worden voorkomen. Dat is alleen al een kwestie van goed ondernemerschap nog los van ideologische voorkeuren. Kritische berichten kunnen ook nog eens een reden voor arrestatie zijn. Soms op grond van teksten waar je als redelijk mens geen enkel gevaar in ziet; niet omdat je iemand bedreigt maar bijvoorbeeld door de Al-Aqsa moskee te noemen, en dat wordt dan zogezegd verward met het opvoeren van de Al-Aqsa Brigades. Bam! Daar zit je plots in de gewelddadige Israëlische nor.
Grensbewaking
De
controle van de Palestijnse bezetting door het Israëlische Militair
Repressief Industrieel Complex levert meer op dan het kost. Het
levert de technologie die wordt verkocht en daarmee geld binnenbrengt
en het levert diplomatieke banden op die Israël sterker maken in
Internationale organisaties. De schrijver is er allerminst gerust op
dat dit niet zal verergeren. De klimaatcrisis zal bijvoorbeeld
spanningen in de wereld verder vergroten en de wens opvoeren bij
machthebbers om de daaruit volgende instabiliteit te controleren. Met
meer grensbewaking, meer repressie, en meer biometrische databases
etc. als gevolg. De Israëlische industrie zal willen leveren. De
waarde van wat de schrijver het Grensbewaking Industriële Complex
noemt wordt voor 2025 al op zo'n € 65 miljard geschat. Je zou zeggen dat het bestrijden van de klimaatgevolgen meer gebaat is bij investeringen in duurzame energie en besparing, maar dit thema valt buiten het al baarstens volle boek.
Giftige
ideeën
De
belangrijkste boodschap ervan vat de schrijver samen in de
conclusies. Dat is dat het Israëlische model gebruikt wordt als
voorbeeld door andere autoritaire regimes en stromingen. Hoe voorkom
je multiculturele samenlevingen en hoe bestrijd je liberale waarden? Leer
het van Israël. Kritiek op linkse stromingen die de tradities zouden
beschadigen, hoort daar bij. In plaats daarvan komt haat en
confrontatie. Palestijnen moeten gecontroleerd, gedetineerd,
gemarteld en gedood worden, zo staat het echt in het boek van Loewenstein. Het is
misschien wat gechargeerd, maar wel met de nadruk op 'wat' en vanaf 2024 kan je niet snel meer overdrijven. De
giftige ideeën uit de Apartheidsstaat Israël worden afgekeken en
beschouwd als voorbeelden. Vreemd genoeg ook door groepen die
antisemitisme in hun ideologie hebben, maar blijkbaar aan andere
aspecten – om tactische redenen – voorrang geven. Het is doodeng.
“Dit boek is geschreven als een waarschuwing aan de angstige wereld die kan ontstaan als de Israëlische stijl ethno-nationalisme verder groeit in een eeuw die al gedomineerd wordt door de opkomst van oncontroleerbare staatsmacht van Rusland en Israël, tot China en de Verenigde Staten.”
Toekomst
Momenteel kan je iedere dag kan je iets toevoegen aan het boek. Opmerkelijk is de opmerking erin van de jurist Eitay Mack (de Israëlische evenknie van de Nederlandse Liesbeth Zegveld) dat de strijd tegen de misstanden in Israël niet in de rechtbank moet worden gevoerd maar in andere strijdperken. In het algemeen is er wat voor te zeggen politiek weer van onderop macht en invloed te geven. Er is een wereld te winnen en ik sluit graag af met het laatste zinnetje van het boek: “De toekomst is nog niet geschreven.” Op de weg naar die toekomst is de Palestine Laboratory een waarschuwingsbord om niet te negeren, hoe ongemakkelijk en schurend de tekst ook is, maar om ter harte te nemen. De urgentie daarvan overspoelt ons dagelijks.
Noot:
*
Eerder schreef ik korte besprekingen over The
weapon wizards,
door Yaakov Katz en Amir Bohot en War
against the people
van Jeff Halper
Geen opmerkingen:
Een reactie posten