Er staat een vrouw op een
sokkel. Ze valt op door haar devote houding; een onderdanige vrouw.
Ik stap van mijn fiets om haar beter te bekijken. Het eerste wat ik
zie is een paaltje waarop zij die in in 1945-1950 orde en rust gingen
verdedigen in Indië worden herdacht. Apa? Wat?
Met deze
tekst in het hoofd kijk ik dan ook naar het veel grotere beeld met de
tekst 'Uw wil geschiede' voorop onder het beeld en aan de zijkant:
'het offer der gevallenen wordt het onze'. Het maakt me boos. Hoe kan
je in 2024 zo'n monument voor de koloniale oorlog laten staan zonder
begeleidende tekst. De mannen gingen niet voor vrede en rust, dat was
de leugen van de politionele acties die inging tegen de
onafhankelijkheid die in Indonesië was uitgeroepen. Er naast staat
dan nog een steen met de namen van weggevoerde joden.
Thuis
blijkt het om drie monumenten te gaan, die bij elkaar zijn geplaatst.
De vrouw is er in 1952 gekomen als monument om de gevallenen van de
Tweede Wereldoorlog te herdenken. Ondanks de op het gebed Onze Vader
geïnspireerde tekst niet met instemming van iedereen. Immers blote
vrouwenborsten: dat kon niet. “Bij de
onthulling op 15 november 1952 kwam de rooms-katholieke
geestelijkheid niet opdagen, de hervormde en
gereformeerde predikanten kwamen pas na de plechtigheid,”
wordt gemeld op
wiki.
Het monument om de weggevoerde
joodse mensen, bij naam genoemd, te herdenken is er in 2014 komen te
staan. En dat voor de Indië-gangers in 2001. Het zijn
oorlogsmonumenten met een zeer uiteenlopende betekenis. Om het oneerbiedig te zeggen: 'n
soort meubelboulevard voor oorlogsmunumenten, lekker praktisch. Je
moet ze wel op zichzelf beoordelen. Je kan als je dat doet ook beter op de
precieze tekst letten, want die doet er toe. De oorspronkelijke
tekst op het monument, 'VOOR ORDE EN VREDE',
is later gewijzigd in de tekst 'VOOR HERSTEL VAN ORDE EN VREDE, NAAR
NEDERLANDS-INDIË GEZONDEN, IN INDONESIË GEBLEVEN 1945-1950'.
De
mannen zijn door de Regering
(grotendeels KVP en PvdA) gestuurd om die koloniale oorlog te
vechten; ze zijn gezonden.
Velen hebben geweigerd (6.000
Indië weigeraars, beschreven in Er
waren er die niet gingen en dan was er nog de
groep die een beroep deed op de Wet Gewetensbezwaarden 4.000
hielden dat na zware druk vol), maar het
overgrote deel ging wel. In totaal zette Nederland ruim 200.000
militairen in. De resultaten van die oorlogsjaren waren uitstel van
de onafhankelijkheid, jaren geweld en ellende en een versteviging van
de positie van de Indonesische krijgsmacht in de interne politiek. In
1949 werd door Nederland eindelijk de soevereiniteit overdragen en de
gesneuvelde soldaten bleven in
Indonesië.
Vanuit een
diplomatieke positie in een controversieel deel van de Nederlandse
geschiedenis is de tekst misschien uit te leggen, en ze spaart kool
en geit, maar dat de militairen voor herstel van orde en vrede werden
gestuurd is misschien waar, en in augustus 1945 anders van betekenis
dan in 1946-1949, maar in wiens belang was dat die orde en 'Operatie
product' zoals de eerste politionele actie werd genoemd? Het woord
orde zou later in de Indonesische geschiedenis (Orde baru/Nieuwe
Orde) ook geen positieve klank hebben. Zij die de vier mannen
stuurden, die in de Republiek Indonesië achterbleven, maakten een
verkeerde keus met grote consequenties, dat blijft hier helemaal
buiten beeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten