De onbekende uren

De onbekende urenI is het boekenweekgeschenk voor 1961. In mijn exemplaar is een vierkant stukje krant geplakt met de intro op een artikel waarin wordt vermeld dat het is geschreven door Agaath van Ree. Het zou de laatste publicatie van deze schrijfster zijn en tevens was zij de tiende en voorlopig laatste winnaar van CPNB novellenschrijfwedstrijd. Rim is een jongen van zes jaar, zoon van een rijke bandenfabrikant, en is opgesloten op een zolderkamer waar de Mannen over hem waken (de goed opgeleide achttienjarige Claude/Peter, de driftige Garo en de goedgeklede Bleck). Met zijn vieren sieren ze de voorpagina, waarbij de kleine jongen Richard Coral alias Rim er door de kleur uitspringt. Het wordt al snel duidelijk dat er iets flink mis is. Als Rim het woord gekidnapt van een hoedje van papier spelt dan is helemaal duidelijk wat er speelt.II De jonge gegijzelde moet bezig worden gehouden. Hij krijgt een speelgoed politieauto die speciaal voor hem gekocht is door Garo. Hij is vader van dochters en meende dat een pop geen jongensspeelgoed was, waarin hij vermoedelijk wel gelijk had, zeker in die tijd en dat gecombineerd met het streven van Rim om een flinke jongen te zijn. (Later wordt hij wel verkleed als meisje, maar dat mag als het voor een spel is.) Verder is er papier en zijn er potloden. Het blijkt dat Peter prachtig kan tekenen en samen maken ze een paard. Er ontstaat steeds meer een band tussen de achttien- en zesjarige.III Soms vindt Rim wel dat Peter kinderachtig zanikt of dat hij zich opeens als een volwassene gedraagt die kinderen negeert en snel vergeet, maar dat scherpt de band juist als het weer wel aangenaam lijkt te gaan.

Rim probeert te praten, toenadering te zoeken met de Mannen om daardoor zijn eigen ongemakkelijkheid en angst te overwinnen. Hij pikt daarvoor ook schijnbaar positieve signalen op. Als het raam dicht moet, omdat hij anders verkouden zou kunnen worden, denkt hij: “Goede mannen. Ze zijn bang dat ik ziek wordt, net als de mensen thuis, alle goede mensen.” Maar als de jongen hem onverhoeds van de grond tilt en zo naar de tafel brengt, dan schrik hij en spartelt tegen. Hij schrok vervolgens ook “van het geweld dat in hemzelf, diep onder alles wat hij er zo moeizaam overheen bouwde, als een klare voorstelling lag.”

Steeds opnieuw vergelijkt hij situaties met thuis en gebruikt dit om zichzelf gerust te stellen. Het verbaast niet dat de schrijfster sociale psychologie studeerde.^IV In het boek wordt de persoon van Rim beetje bij beetje in dunne lijntjes getekend en ingekleurd. Juist die iele tekening is de sterkte van het boek en dat contrastreert dan ook nog eens met de juist krachtige beelden in zware lijnen.

Noten:
I De onbekende uren is op de website van de Nederlandse Bibliotheek te vinden als pdf, txt, scan, of als epub. De illustrates zijn van de hand van beeldend kunstenares Lucie Kurpershoek.
II Het verhaal is gebaseerd op de ontvoering van het zoontje van Roland en Colette Peugeot in het jaar daarvoor: “Ik vond in deze novelle vooral de reacties van het ontvoerde kind zelf belangrijk. In alle beschouwingen over kinderroof ben ik die nooit tegengekomen,” vertelde ze in het Algemeen Dagblad.
III Het Stockholm syndroom, waar de gegijzelde sympathie krijgt voor de gijzelnemer, kreeg zijn naam pas na de gijzeling in deze stad in augustus 1973 en het Lima syndroom waarin de waardering van de andere kant komt pas na de gijzeling van december 1996 tot april 1997 in de hoofdstad van Peru. Maar het is wel deze dynamiek die het boek een deel van zijn lading geeft.
IV Dit wordt vermeld op wikipedia. Elders wordt geschreven dat ze in 1995 haar kandidaatsexamen sociologie deed, maar liever bleef schrijven dan studeren.