In de boekenbijlage
van Vrij Nederland werd het werk voor het goede doel aangekondigd
en geprezen:
“Olivier B. Bommel, zo ongeveer Nederlands respectabelste ingezetene, mag zich verheugen in menig liefhebber die zijn hoge komaf gebruikt voor goede doelen, zoals het schrijven van parodieën. De uitgeverij met de dubbelzinnige naam Bommeldingen heeft een uiterst leesbare aflevering van een Bommel-verhaal uitgegeven: Olivier B. Bommel in Nicaragua. Bommel is benoemd tot wethouder van Ontwikkelingssamenwerking van Rommeldam en ontvangt een delegatie uit Nicaragua die om hulp komt vragen. Hij besluit het land zelf te gaan bezoeken met Tom Poes. Onderweg, in de buurt van de grens, komen ze de vader van de revolutie tegen die hen op het hart drukt goed uit te kijken of de revolutie zich wel aan haar idealen houdt. De tekst is geschreven door ene ‘K’, het betreft hier een ‘originele roofdruk’, waarvan de opbrengst voor Nicaragua is (f 4, -).”Ook hier gaat de eerste pagina – door Toonder toegevoegd aan het boekenweekgeschenk – over het lezen. Niet over een specifiek boek, zoals in het origineel, maar over het lezen van een ouder werk. Nu gaat het verhaal niet over vluchtelingen maar over hulp aan een land dat is getroffen door een toneelspeler en de door zijn regering gefinancierde – nee heer Bommel geen slangen, maar inderdaad Tom Poes – paramilitaire Contra's. Hoewel op pagina 2 al de term CIA valt en de bedoeling van de roofdruk duidelijk is, ligt de boodschap niet al te dik op het pamflet dat pleit voor hulp aan Nicaragua. Het wordt daardoor geen socialistisch realistische vorm van propaganda, maar is inderdaad prettig leesbaar. Of het kunst is? Dat weet slechts de Bezige Bij oftewel de bijenkorf. Dat laatste is dan weer een metafoor voor de samenleving (ook wel el pueblo genoemd), meent een oude Nicaraguaan.
Hij is 'de vader van
de revolutie'. Zo ziet hij er ook uit met zijn doordachte houding,
verweerde sombrero en stok in zijn hand. De man duikt regelmatig op.
Dat is niet zo vreemd hij is te zien waar de revolutie is; bijvoorbeeld waar de
armen voedsel hebben. Bommel en Tom Poes worden gemaand hem
te blijven zoeken. “Blijven zoeken,”
vraagt Tom Poes verbaasd. “Wij hebben
u toch al gevonden?” Schrijver K van deze Bommelstrip wist destijds
nog niet hoeveel meer betekenis deze opdracht zou krijgen in de
geschiedenis van het land. Halverwege de jaren tachtig was het afwenden van de door de
VS gesteunde aanval en het opbouwen van het land waar de aandacht
naar toe ging. Over het
heden zal ik het hier niet hebben. In de strip gaat het om het zingen
van de solidaridad. Maar dat 'blijven zoeken' houdt zijn waarde.
Er
wordt wel degelijk belerend gesproken. Terloops wordt afgegeven op
zendelingen die aanspoelen op de kust en de gewapende strijd is
onvermijdelijk. Als Bommel vraagt of er wel democratie is in
Nicaragua dan wordt hem gevraagd of er wel democratie is in Rommeldam
en zo ja of die al perfect is en altijd in de geschiedenis goed heeft
gewerkt. Het gelijkhebberige daar rekenen de
trotse, heldere en vriendelijke Nicaraguanen mee af.
Ook in
deze versie schrikt de kasteelheer wakker in zijn bed. Er wordt
gezongen: “Luchamos contra en Yankee.
Enemigo de la humanidad!”II
Overigens is Bommel hier de twijfelachtige wethouder van
Ontwikkelingssamenwerking die met veel woorden weinig zegt en nog
minder doet en betekent. De heer van stand moet weinig hebben van de
Nicaraguanen. ('Schommel,' zoals hij abusievelijk ddor hen wordt aangesproken,
staat symbool voor de minister van Ontwikkelingssamenwerking Schoo uit de tijd van publicatie.) Hij moet bewogen worden meer
ongebonden hulp te geven en zich duidelijk uit te spreken tegen de
contra's die mensen doden en huizen opblazen. Dat is het doel van K met de uitgave. Aan het slot van de
strip wordt zelfs Koningin Beatrix nog aangeroepen om daar voor te
zorgen.
Bommels afkeer van Nicaraguanen schommelt inderdaad. Zijn gevoelens over hen zijn verward. Dat komt ook door de mooie ogen van Nicolien en
het ruiken van het lekkere eten. Je voelt het hele boekje door de
toenadering komen. Bommel is verliefd. Dat is duidelijk. Hier kan
geen Juffrouw Doddel tegenop.
De strip spreekt zijn lezers
aan; 'de oplettende lezertjes'. Bommel voelt zich zelfs door hen achtervolgd. Het verhaal wil
ook van het papier afstappen de realiteit in. Zo zit het verhaal
vol kleine grapjes en mooie taal en aansprekende zinnen. De markies van Canteclaer
is er de tweede a
van zijn naam kwijtgeraakt en daarmee een beetje van zijn gedateerde
voornaamheid.
Het is wel jammer dat de letters geroofdrukt zijn in
een mager font en soms met weinig inkt, waardoor de grijze letters
veertig jaar later nog net te lezen zijn. Die kritiek op het boekje
is niet zo belangrijk, daarvoor is het nog steeds te leuk om te
lezen, zeker in combinatie met het origineel waaruit wat strips zijn
verwijderd of stroken zijn ingekort en samengevoegd (zie onderstaande
tabel).
D. Hamming,
directeur van uitgever de Bezige Bij, reageerde in dagblad TrouwIII
verbolgen op de uitgave. Deze heer van stand, van de uitgeverij die de officiële
Bommelboeken uitgeeft, kondigde juridische stappen aan: “Mijn
advocaat stelt inmiddels
pogingen
in
het werk de gehele oplage in
beslag te laten nemen. Dit is gewoon diefstal, dat kan niet worden
getolereerd. Dat het voor een goed doel is, doet daar niets aan af.”
Niettemin
is het werk vier decennia later nog ruimschoots voorhanden in het
boeken- en stripantiquariaat.
Noten:
I
Op deze pagina werd een kavel van 12
illegale Bommelstrips aangeboden. Hier op een
algemene pagina over illegale strips staan er meer.
II
Een
vertaling van dit Spaans zoals ook als voetnoot in het boekje staat:
“Wij
strijden tegen de Yankee. Vijand van de mensheid!”
III
De Volkskrant van 23 februari 1985 staat ook stil bij de uitgave
onder de kop Heer
van stand geroofd.
IV Over de foto's. De bedrijven die tot Europa's grootste wapenreuzen horen met hun hoofdvestigingen achter Amsterdamse gevels, vond ik wel een Bommeliaans gegeven. Er zou een roofdruk aan gewijd kunnen worden.
|
Verschil strips tussen De andere wereld & Olivier B. Bommel in Nicaragua |
|
|
vervallen |
0415, lege pagina's, 0422-23, 0434-35, 0439, 0444, 0467, 0473-74, 0485 |
|
samengevoegd |
0480a-0481b, 0481c-0482ac, |
|
Bij samenvoegen heb ik het eerste plaatje van een strip a, het tweede b, en het derde c genoemd. |
|
Geen opmerkingen:
Een reactie posten